نماینده مرجع ملی سازمان توسعه صنعتی ملل متحد در ایران: تجاری‌سازی اختراعات در کشور به ۱۰ عدد هم نمی‌رسد

نماینده مرجع ملی سازمان توسعه صنعتی ملل متحد در ایران (یونیدو) یکی از معضلات حوزه اختراعات را ارتباط نداشتن با صنعت دانست و گفت: تجاری‌سازی اختراعات در کشور به ۱۰ عدد هم نمی‌رسد حال آنکه شرکت‌های بزرگ صنعتی در جهان سالانه بیش از دو تا سه هزار اختراع را تجاری‌سازی و روانه بازار می‌کنند.

به گزارش خبرنگار گروه علمی ایرنا، با وجود آنکه سالانه هزاران اختراع و نوآوری توسط نخبگان کشورمان در اداره ثبت اختراعات ذیل مرکز مالکیت فکری سازمان ثبت اسناد و املاک کشور، اظهار و تعدادی از آنها نیز به ثبت داخلی و حتی بین المللی می رسد، اما بخش زیادی از این نوآوری ها که یکی از مولفه های اصلی آنها از قابلیت استفاده و کاربرد در بخش صنعت کشور برخوردار است، به دلیل نبود حمایت مالی از مخترعان، به مرحله تجاری سازی و ساخت نمونه اولیه و در نهایت به بازار نمی رسند.

در کنار نبود حامی مالی، مسائل دیگری نیز حوزه اختراعات در کشور را همچون دیوان سالاری اداری و عدم تمرکز سازمانی این بخش و سردرگمی مخترعان و ایده پردازان، با چالش‌های بسیاری در ارتباط با بخش صنعت و در نهایت کاربردی شدن آنها مواجه ساخته است.

به طوریکه نبود یک متولی مشخص و متمرکز از یک سو روند اخذ مجوز برای ثبت اختراعات را زمان بر کرده و از سوی دیگر سبب شده تا بخش زیادی از این نوآوری ها و اختراعات از حضور در بازارهای پردرآمد داخلی و حتی خارجی که می توانند برای کشور ارزآوری داشته باشند، بازداشته است.

معضلی که سیدمهدی میرصالحی نماینده مرجع ملی سازمان توسعه صنعتی ملل متحد در ایران (یونیدو) و مشاور امور بین‌الملل و همکاری با سازمان‌های تخصصی وزارت صمت، آن را ناشی از نبود حمایت جدی شرکت های بزرگ صنعتی از مخترعان می داند و معتقد است تجاری سازی یک اختراع و رسیدن یک نوآوری به محصول از ریسک بالایی برخوردار است و در ایران نیز بسیاری از شرکت ها زیربار این ریسک نمی روند.

جای صنعت کشور در تجاری‌سازی اختراعات بسیار خالی است

نماینده سازمان توسعه صنعتی ملل متحد (یونیدو) در ایران با اشاره به اینکه، سالانه به طور میانگین حدود ۱۰ هزار اختراع اظهار می شود، افزود: از این تعداد حدود ۲ هزار و ۵۰۰ اختراع ثبت می شود و در صورتی که این تعداد نوآوری با حمایت واحدهای صنعتی کشور به مرحله تجاری سازی برسد، بسیاری از مسائل و مشکلات بخش های مخلتف از جمله صنعت کشور مرتفع می شود.

میرصالحی اظهارکرد: در ایران کمتر از ۱۰ درصد اختراعات توسط شرکت ها انجام می شود، این درحالی است که در کشورهایی همچون آمریکا، ژاپن و چین بیش از ۸۰ درصد اختراعات توسط مجموعه های بزرگ صنعتی حمایت مالی و روانه بازار می شود.

مدیرکل سابق مالکیت صنعتی وزارت صمت در ادامه یکی از دلایل به نتیجه نرسیدن اختراعات در ایران را عدم ورود مناسب شرکت های بزرگ صنعتی به این حوزه دانست و افزود: شرکت ها یا خودروسازان بزرگ دنیا همواره بر اساس نیاز خود مخترعان را جذب می کنند و ایده های آنها را بر اساس نیاز خود حمایت می کنند و در همان شرکت نیز محصول آنها تجاری سازی شده و به بهره برداری می رسد.

میرصالحی افزود: اضافه شدن قابلیت های بیشتر و به اصطلاح آپشن های مختلف به محصولات این مجموعه های بزرگ صنعتی دنیا در واقع حاصل مجموعه ای از اختراعات است که باعث می شود کالای تولیدی نسبت به قبل از نظر کیفی و ظاهری ارتقا پیدا کند، اینها همه یکسری اختراعات و طرح های صنعتی هستند که تجاری سازی می شوند و به تولید می رسند.

وی با مقایسه نحوه حمایت از اختراعات توسط کمپانی های بزرگ صنعتی در کشورهای پیشرفته با ایران تصریح کرد: در کشورهای توسعه یافته که از پیشرفت صنعتی بالایی برخوردارند، شرکت های تولیدکننده و کمپانی های صنعتی برای اینکه محصولی رقابت پذیر و متنوع را به بازارهای دنیا صادر کنند، به طور سالیانه بیش از یک هزار و حتی بعضا دو تا سه هزار اختراع یا طرح صنعتی را برای تجاری سازی حمایت و روانه بازار می کنند.

نماینده مرجع ملی سازمان توسعه صنعتی ملل متحد در ایران (یونیدو) اظهارکرد: بر همین اساس به دلیل اینکه بیشتر اختراعات توسط افراد حقیقی انجام می شود، این افراد که بیشتر دانشجویان و محققان جوان هستند، به دلیل مسائل مالی از تجاری سازی نوآوری خود باز می مانند.

میرصالحی با اشاره به اینکه، تجاری سازی یک اختراع و رسیدن این نوآوری به محصول از ریسک بالایی برخوردار است و در ایران نیز بسیاری از شرکت ها زیربار این ریسک نمی روند، در توضیح بیشتری افزود: مجموعه صنعتی که قصد دارد اختراع را در واقع تجاری سازی و به تولید انبوه برساند تصور می کند که ممکن است محصول تولیدی، بازار لازم را نداشته باشد.

وقتی تجاری‌سازی اختراعات در کشور به ۱۰ عدد هم نمی‌رسد

میرصالحی در ادامه در خصوص چرایی این معضل که با وجود آنکه یکسری از جوانان نخبه کشورمان اختراعات ارزشمندی دارند و در نحوه تجاری سازی این نوآوری ها سردرگم هستند، با بیان اینکه، مقوله اختراعات و طرح های صنعتیبسیار مهم و اثرگذاری محسوب می شود، یادآورشد: به طورحتم این نوآوری ها و اختراعات می توانند به عنوان رکن و شاخص اصلی رشد، پیشرفت و توسعه صنعتی در کشورها مطرح شوند.

وی با یادآوری آنکه، ایران معدن نخبگان دنیاست و در کشورمان جوانان خوش فکر و نخبه و استعدادهای بسیار خوبی وجود دارند، ادامه داد: حتی با وجود آنکه پایان‌نامه های دانشجویی بسیار کاربردی هم ارائه شده و از دل آنها اختراعات ارزشمندی بیرون می آید و اینها ثبت داخلی و بعضا حتی به ثبت بین المللی هم می رسند، اما متاسفانه این اختراعات به بخش صنعت و بازار وارد نمی شود.

نماینده مرجع ملی سازمان توسعه صنعتی ملل متحد در ایران (یونیدو) با بیان اینکه، تعداد اختراعات تجاری سازی شده در کشور شاید به ۱۰ عدد هم نرسد و این آمار تکان دهنده ای است، افزود: این درحالی است که سالانه حدود ۱۰ هزار اظهارنامه در اداره ثبت اختراعات کشور ثبت می شود که از این تعداد حدود ۲۰ تا ۲۵ درصد نیز ثبت اختراع می شود.

وی همچنین، یکی از تفاوت های اختراعات در ایران در مقایسه با کشورهای پیشرفته را بحث حقیقی بودن اختراعات در ایران عنوان کرد و توضیح داد: اشکالی که در کشورمان وجود دارد این است که اغلب و بیشتر اختراعات ما توسط این جوانان و نخبگان به عنوان شخصیت های حقیقی انجام می شود اما در کشورهای توسعه یافته صنعتی همچون کره جنوبی، ژاپن و آمریکا و کشورهای اروپایی هرکدام از این شرکت های بزرگ سالانه هزاران اختراع را تجاری سازی می کنند.

تجاری سازی اختراعات در کشور معطل تشکیل کمیته ای در وزارت صمت

مشاور امور بین‌الملل و همکاری با سازمان‌های تخصصی وزارت صمت، در پاسخ به این سوال که معاونت علمی ریاست جمهوری وظیفه حمایت از نخبگان را برعهده دارد برای سروسامان دادن حوزه اختراعات با توجه به اینکه یک واحد مرتبط هم در این مجموعه شکل گرفته چه اقداماتی می تواند انجام دهد نیز گفت: یک مشکل ما در بحث قانون مالکیت صنعتی داشته ایم که خوشبختانه در حال حاضر رفع شده به طوریکه در قانون جدید که دارای بیش از ۱۵۰ ماده واحده است، مشکل نحوه حمایت سازمان ها از حوزه اختراعات مرتفع شده است.

میرصالحی افزود: در واقع تدوین قانون جدید مالکیت صنعتی چیزی حدود ۸ سال زمان برد و در مجلس شورای اسلامی نیز با همکاری قوه مجریه و نهادی های مرتبط با این حوزه به تصویب رسید.

وی با بیان اینکه، در ماده ۱۳۵ این قانون در واقع بحث تجاری سازی اختراعات به وزارت صنعت، معدن و تجارت واگذار شده است، افزود: بر اساس این ماده یک شورا و کمیته تجاری سازی در وزارت صمت تشکیل می شود که ریاست این کمیته را وزیر صمت برعهده دارد و در مجموع بیش از ۱۴ وزارتخانه و سازمان در ارتباط با موضوع تجاری سازی اختراعات در این کمیته حضور دارند و کار می کنند و تصمیمات لازم گرفته می شود.

نماینده مرجع ملی سازمان توسعه صنعتی ملل متحد در ایران (یونیدو) گفت: هم اکنون وزارت صمت در حال تدوین آئین نامه اجرایی این ماده واحده است که به محض اینکه این آئین نامه در هیات وزیران تصویب شود، این کمیته کار خود را آغاز خواهد کرد که می تواند کمک بزرگی به ورود صنعت به حوزه تجاری سازی اختراعات باشد و این خود می تواند باعث پیشرفت صنعتی شود.

وی اضافه کرد: البته تدوین قانون جدید مالکیت صنعتی به جهت تحقیق و بررسی و مطالعه قوانین کشورهای مختلف به منظور تدوین یک قانون کاملا مترقی مقداری زمان برده است.

تمرکز شرح وظایف حوزه اختراعات در یک سازمان مناسب تر بود

میرصالحی همچنین در پاسخ به این سوال که با توجه به دخالت سازمان ثبت به نمایندگی از قوه قضاییه، وزارت صمت و معاونت علمی ریاست جمهوری درحوزه اختراعات آیا بهتر نیست این حوزه از یک مدیریت متمرکز بهره مند باشد نیز اظهارکرد: شاید اگر این همه شرح وظائف و اختیارات در یک وزارتخانه یا در یک قوه متمرکز می شد بهتر بود.

وی گفت: این موضوع خیلی بحث شد اما امکان اینکه همه حوزه اختراعات در یک جا متمرکز شود وجود ندارد چراکه بحث ثبت اختراع مطرح بود و این یک بحث حقوقی است که در ایران در سازمان ثبت و اسناد در قوه قضائیه متمرکز شده لذا ثبت باید در آنجا همچنان انجام شود.

میرصالحی بیان داشت: اما بحث دوم که مربوط به این است که اختراع کاربردی و قابل استفاده باشد که این برمی گردد به قوه مجریه شامل وزارت صمت و یک بخشی هم به معاونت علمی ریاست جمهوری که مجموعه دانش بنیان ها و نخبگان و نوآورهای و فناروی های جدید را حمایت و مدیریت می کنند.

مشاور امور بین‌الملل و همکاری با سازمان‌های تخصصی وزارت صمت اظهارکرد:هم اکنون در حال تدوین آئین نامه اجرایی این کمیته هستیم که در صورت اتمام و تصویب در هیات وزیران، کمیته تشکیل و کار خود را آغاز خواهد کرد.

برچسب ها : وزارت دادگستری معاونت نوآوری و تجاری ‌سازی فناوری وزارت صنعت معدن و تجارت ثبت اختراع قانون حمایت از حقوق مولفان و مصنفان سازمان جهانی حقوق مالكيت فكری قوه قضاییه