چکمه‌های غول خشکسالی بر تن نیمه جان سد‌های خوزستان/ بی آبی اشکی برای سد‌ها باقی نگذاشت

با کاهش کم سابقه بارندگی و نزولات آسمانی در نقاط مختلف کشور، شرایط سد‌های خوزستان روز به روز بدتر و وخیم‌تر می‌شود.

 پاییز، زمستان و بهار، فصول بارش باران و رحمت الهی هستند، همه جا سرد و بارانی می‌شود، نقاطی از کشور سفیدپوش شده و با آب شدن برف ها، رودخانه ها، تالابها، رود‌ها و سد‌هایی که بر روی رودخانه‌های بزرگ ساخته شده اند، سیراب می‌شوند.

اما گاهی شرایط بر وفق مراد نیست و آسمان خیال بارش ندارد، تغییرات اقلیمی و آب و هوایی هم در این زمینه بی تقصیر نیستند، اما آنچه مهم است، تاثیرات کاهش بارندگی‌ها بر منابع آبی و سفره‌های زیرزمینی است، روز‌های پاییزی و زمستانی یکی پس از دیگری سپری می‌شدند، سد‌ها و رودخانه‌ها آنچنان چشم به کرامت آسمان دوخته بودند که عکس ابر‌های پاره پاره را در آن‌ها می‌توانستیم ببینیم، هشدار‌ها و پیش بینی‌های هواشناسی از همان ابتدای پاییز خبر از کاهش بارندگی‌ها را داده بودند.

وقتی میزان بارش باران و برف کاهش یافت، امید همه به ویژه کشاورزان و عشایر به فصل بهار بود، اما گویی بهار هم تابع فصل‌های پیشین بود، رفته هم گرم و گرم‌تر شد، خورشید با همه توان بر تن بی جان منابع آبی تایید و حال ناخوش آن‌ها را بدتر می‌کرد و ردپایی از خشکی بر دیواره‌های سد بر جای می‌گذاشت .

روز‌هایی که باید باران می‌بارید به آخر رسیدند و امید‌ها ناامید شدند، شاید باید معجزه‌ای می‌شد که در گرما و فصل تابستان آسمان لبریز شود و رحمت بر زمینی‌ها ببارد، مراتع یکی پس از دیگری چهره شان زرد و بی روح می‌شد و چیزی جز بیابان‌های برهوت با تن رنجور و ترک خورده به چشم نمی‌خورد و خشکسالی خودنمایی کرد، ولی آنچه به عنوان چاره کار عملی شد، کاهش خروجی آب از سدها، ممنوعیت و محدودیت کشت تابستانه در پایین دست سد‌ها به ویژه در استان خوزستان و خواهش و تمنا از مردم برای صرفه جویی در مصرف آب بود، کشاورزان یا باید بیکار می‌نشستند، یا اقدام به کشت محصولات پیشنهادی و کم آب بر می‌کردند.

اما دام‌های سبک و سنگین که معنای خشکسالی و نبود آب را نمی‌فهمیدند، تشنه بودند و باید سیراب می‌شدند، گاومیش‌ها باید روزی یک بار آب تنی می‌کردند، وضعیت تنش آبی به حدی وخیم شد که چند روزی در خوزستان بد آشفته بازاری به راه افتاد، رودخانه کرخه باید تغییر نام می‌داد و در شناسنامه اش عنوان کویر کرخه حک می‌شد، گرمای بی سابقه هم که از آب گل آلود ماهی می‌گرفت و آنچه می‌خواست از رگ‌های سد‌ها و رودخانه‌ها می‌برد، سرعت بخار شدن آب نیز بیش از پیش شده بود.

تابستان داغ و سوزان با همه مشکلات و اتفاقات تلخ گذشت، ولی خبری نگران کننده که اوضاع را بدتر از پارسال نشان می‌دهد، موجودی کنونی آب ذخیره پشت سد‌ها است، اینکه مسئولان اعلان کرده اند فقط و فقط ۷ درصد سد‌ها آب دارند و حال و روز سد دز با ۵ درصد ذخیره آب، از همه وخیم‌تر است، سد کرخه هم که دست از کار کشیده و دیگر رمقی برای تولید برق ندارد، ضمن اینکه می‌گویند باید کشت پائیزه هم با تعویق و از آذرماه آغاز شود.

کمبود بیش از ۲ میلیارد مترمکعب آب در پاییز امسال

فرهاد ایزدجو، مدیرعامل سازمان آب و برق خوزستان میزان آب موجود در سد‌های استان را ۷ درصد و موجودی آب سد دز را حدود ۵ درصد عنوان کرد و گفت: سد دز بدترین شرایط را بین سد‌های خوزستان تجربه می‌کند، ضمن اینکه با پیش بینی‌های انجام شده در خصوص پاییز، با کمبود حدود ۲ میلیارد و ۶۰۰ میلیون متر مکعبی آب مواجه خواهیم شد.

او با بیان اینکه این عدد برای پیش‌بینی‌هایی با وضعیت بدتر بالا است، افزود: تصویب الگوی کشت پاییزه از جمله اقدامات در مدیریت کمبود آب بود، ضمن اینکه برداشت‌های کشت و صنعت‌ها محدود شده است و بیشتر از حد مجاز اجازه برداشت آب ندارند، البته برداشت بیش از حد شرکت‌های توسعه نیشکر سبب ایجاد مشکلات کمی و کیفی برای آب می‌شوند.

بهبود کیفیت آب با اجرای طرح میان مدت آبرسانی غدیر

ایزدجو به ممنوعیت کشت کلزا و چغندر در حوضه دز اشاره و تصریح کرد: اما کشاورزان در برخی از حوزه‌ها مجاز به کشت به میزان محدود هستند و به همین منظور تامین ۳ میلیارد و ۳۴۸ میلیون متر مکعب آب برای کشت پاییزه مصوب شده است.

مدیرعامل سازمان آب و برق خوزستان به فعال بودن طرح میان مدت آبرسانی غدیر در ۳ جبهه کاری اشاره کرد و بیان داشت: با اجرای این طرح کیفیت آب حدود ۵۰ درصد بهبود یافته و دبی از ۱۰ متر مکعب به ۲۰ متر مکعب افزایش خواهد یافت، البته در حال حاضر پیشرفت فیزیکی طرح میان مدت آبرسانی غدیر حدود ۱۷.۵ درصد است و پیش بینی می‌کنیم در مدت زمان ۸ ماه این طرح اجرایی و به اتمام برسد.

بهبود کمی و کیفی آب شرب در شهر‌ها و روستا‌های خوزستان

البته علی اکبر محرابیان، وزیر نیرو در دولت سیزدهم در سفری که ۱۵ شهریور ماه به خوزستان داشت و از سد‌ها بازدید کرد، تامین آب مورد نیاز کشاورزی، شرب و صنعت را جزو اولویت‌های وزارت نیرو اعلام کرده و گفته؛ علاوه بر تامین آب، ارتقاء کمی و کیفی آب شرب در روستا‌ها و شهر‌های استان یکی از دغدغه‌های ما به شمار می‌رود.

او با بیان اینکه طرح آبرسانی غدیر توانایی تامین آب ۲۶ شهر وحدود یک هزار و ۶۰۰ روستای استان را دارد، افزود: این طرح علاوه بر آبگیری از سد کرخه، از منابع با کیفیت سد دز نیز بهره‌مند خواهد شد و بر همین اساس در ۳ جبهه کاری سامانه آبرسانی از سد دز از طریق انتقال آب از کانال چمران در دستور کار قرار گرفته است.

ارتقاء کیفیت آب از طریق انتقال آب از سد دز

محرابیان با اشاره به اینکه طی برنامه‌ریزی فشرده علاوه بر ارتقاء کیفیت آب از طریق انتقال آب از سد دز، نسبت به افزایش ظرفیت انتقال آب به خصوص در شهر‌هایی از جمله دشت‌آزادگان، آبادان، خرمشهر و شادگان اقدام شده است، ادامه داد: طرح مذکور شامل؛ تامین آب غدیر از منابع آب دز به ظرفیت ۱۰ متر مکعب در ثانیه، توسعه ایستگاه پمپاژ ام الدبس به ظرفیت ۵ متر مکعب در ثانیه برای شهرستان‌های تحت پوشش طرح و تکمیل و توسعه و ایستگاه پمپاژ چمران به ظرفیت ۵ متر مکعب در ثانیه برای شهرستان اهواز است.

وزیر نیرو با بیان اینکه اجرای این پروژه به طور معمول حدود ۲۴ ماه زمان نیاز دارد، اظهار داشت: اعتبار مورد نیاز این پروژه حدود ۱۰ هزار میلیارد ریال بوده که در حال تامین است و به سازمان آب و برق خوزستان تکلیف شده تا ظرف مدت کمتر از یک سال این پروژه اجرا شود.

محرابیان تصریح کرد:علیرغم اینکه استان خوزستان در یکی از خشک‌ترین سال‌های تاریخی خود از نظر بارندگی قرار دارد با توجه به برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته برای تامین آب شرب، صنعت و کشاورزی استان خوزستان مشکل خاصی وجود ندارد و نیاز آبی بالغ بر ۱۶۵ هزار هکتار کشت‌های تابستانه این استان تامین شده که برخی از کشت‌ها تا آبان ماه نیز ادامه خواهد داشت.

از طرفی وضعیت اسفناک سد‌های خوزستان اطلاع رسانی می‌شود، از طرفی دیگر می‌گویند که قرار است سد‌های کرخه و دز آب شرب مورد نیاز مردم استان را تامین کنند، نا گفته نماند که همهمه‌هایی از انتقال آب، واکنش‌ها و مخالفت‌هایی از سوی نمایندگان مردم در مجلس شورای اسلامی به گوش می‌رسد و البته احوال ناخوش رودخانه کارون و جزیره‌های وسیع نشان دهنده اوضاع وخیم منابع آبی است، امیدواریم با اقدامات سنجیده از تنش آبی، بدتر شدن شرایط و حواشی آن جلوگیری شود.

گزارش از ملیحه گریزی نسب

برچسب ها : انتقال آب سدهای خوزستان سد دز