در رثای تالاب بزرگ هورالعظیم!

                             
خبرهای ناگوار از تالاب هورالعظیم بگوش می رسد، خبرهائی که دل هر آشنا به این مجموعه ارزشمند زیست محیطی را بدرد می آورد. مجموعه ای که ضمن تأثیرات آب و هوائی بر محیط اطراف خود و فراهم کردن بستر امن زندگیِ گونه های مختلف و متنوّع گیاهی و جانوری، منبع بزرگ معیشتی برای ساکنین جوار خود بوده و اینک بدلیل سهل انگاریهای مدیریتی و منفعت طلبیهای متولیان کوته بین با شیبی تند بسوی نابودی می رود.
کمتر کسی است که از اهمیت نعمت الهی تالابها و تأثیرات اقتصادی، آب و هوائی و حتی فرهنگی و اجتماعی و وابستگیهای عمیق معیشتی هزاران خانواده ایرانی به این پدیده بی خبر باشد. امّا چنین بنظر می رسد که برخی از مسئولین مرتبط با موضوع از این اهمیت و تأثیرات بی خبر بوده و یا خود را به بی خبری می زنند، همچنانکه خصوصاً در برخی دوره ها و دولتها شاهد اقداماتی بوده ایم که علیرغم هشدارهای علمی مراکز رسمی و اصرار صاحب نظران متخصّص، عاملین این اقدامات تنها جهت تأمین منافع زودگذر و محدود سازمانی و منطقه ای و یا تأمین نظر برخی صاحبان نفوذ انجام شده و خطرات ناشی از این اقدامات، موجودیت تالابها را نشانه گرفته است همچنانکه تالاب بزرگ هورالعظیم هم اکنون در شرایطی قرار گرفته که اگر فکری برای آن نشود باید بزودی شاهد فاجعهِ جبران ناپذیر نابودی این مجموعه ارزشمند و تبعات آن باشیم.
تالاب هورالعظیم به عنوان آخرین بازمانده تالاب‌های بین‌النهرین در مرز ایران و عراق است که یک سوم آن با مساحت بیش از ۱۲۰ هزار هکتار در ایران و دوسوم آن در عراق قرار دارد .  این تالاب یکی از مهمترین توقفگاه‌های پرندگان مهاجر از گونه های کمیاب و حائز اهمیتی همچون عقاب دریایی دم سفید،اردک مرمری، غول حواصیل، مارگردن، اکراس آفریقایی، اردک تاجدار، اردک مرمری، لک لک سیاه، اردک بلوطی، فلامینگو، پلیکان سفید و پلیکان خاکستری است و تخمین زده می شود که از 535 گونه کل پرندگان کشور، بیش از 500 گونه یعنی بیش از 90 درصد در این تالاب وجود دارند. همچنین این تالاب از چنان اهمیت بین المللی برخوردار بوده که بعد از ساختن سد کرخه در ایران و انحراف رود دجله در عراق و قطع شدن این دو منبع تأمین کننده آب هورالعظیم، برنامه محیط‌زیست سازمان ملل در سال 2002 میلادی، خشک شدن هورالعظیم را یکی از دو فاجعه بزرگ زیست‌محیطی قرن اعلام کرد و نسبت به تبعات خشکاندن آن همچون تبدیل شدن به یکی از کانون‌های گرد و غبار و خودسوزی‌های پی‌درپی هشدار داده بود.
در حالیکه مطالعات "ارزش‌گذاری اقتصادی تالاب هورالعظیم" که در سال 1392 انجام شده، ارزش اقتصادی و منافع سالانه هورالعظیم را 748 میلیون دلار و ارزش آن را به عنوان یک سرمایه محیط‌زیستی 173 میلیارد دلار، نشان می‌دهد امّا گروهی کوته نگر با محاسبه میزان درآمد احتمالیِ موقتی که از فروش نفت این حوزه بدست خواهد آمد، از سال 1355 به خشکانیدن این تالاب برای مطالعات زمین شناسی و سپس حفر چاههای نفت دست زدند و با دادن وعده های توخالیِ زندگی طلائی به مردم منطقه و در حقیقت برای بدست آوردن امتیازات مدیریتی همچون افزایش تولید نفت و احیاناً درآمد کشور هجوم مستمری را به تالاب شروع کردند که تا الان ادامه دارد و اگرچه ممکن است تا مدتی درآمدی نفتی از آن حاصل شود امّا اگر به خشکی تالاب منجر شود، موجب محرومیت تدریجی کشور از یکی از بزرگترین دارائیهای خود یعنی تالاب هورالعظیم و از دست رفتن منافع بیشمار حاصل از وجود این نعمت الهی خواهد شد.
موسوی زاده
 
 
 

برچسب ها : تالاب بزرگ هورالعظیم تالاب هورالعظیم اهواز خوزستان