عامل بحران آب؛ خشکسالی  یا بی تدبیری؟

در سرزمینی مثل ایران که در اقلیمی خشک قرار دارد برای مدیران آب کشور همیشه فرصتی فراهم است تا ضعف مدیریت خود را با بهانه هائی همچون کاهش بارندگی و خشکسالی و مانند آن بپوشانند و همچنانکه این روزها شاهدیم ریاست مآبانه فرمان صرفه جوئی و تعطیلی بعضی کشتها و احیاناً جیره بندی مصرف آب را صادر کنند و این در حالی است که وضعیت بوجود آمده حتّی در امسال که کاهش 30 درصدی نزولات آسمانی در سال زراعی جاری و خشکسالی بی سابقه مطرح است را باید ناشی از کوتاهی و بی تدبیری دستگاههای اجرائی در انجام وظایف محوّله و عدم وجود نظامی کارآمد برای نظارت بر این دستگاهها دانست که همیشه موجب بروز مشکلات و تحمیل خساراتی جبران ناپذیر بر کشور بوده است. یکی از شاخصترین مصادیق این دستگاههای سهل انگار و بی تدبیر در طی سالیان دراز سازمان متولی آب کشور یعنی وزارت نیرو است که بحرانهای کم آبی و احیاناً بی آبی را در بخشهائی از کشور را موجب شده است، بحرانهائی که البته برای برون رفت از آن، راه حلهائی نیز ذکر می شده، امّا سوابق امر نشان می دهد که گویا هیچگاه عزمی برای  بکارگیری موثّر این راه حلها وجود نداشته است.
آب در اقتصاد کشور، پیشرفت و رفاه اجتماعی، تامین سلامت مردم، تامین استقلال سیاسی و اقتصادی و مانند آن نقشی بی بدیل دارد و قرار گرفتن کشورمان در اقلیم جغرافیائی خشک ایجاب می کرده و می کند که در مصرف این ماده حیاتی، بویژه در بخش پرمصرف کشاورزی بسیار وسواس بخرج داده شود و مدیریتهای توانا با در دست داشتن قوانین کارآمد، برمصرف بهینه آن نظارت کنند. امّا سالهاست که مسئولین ذیربط علیرغم تاکید بر وجود بحران کم آبی در کشور، با دست و دلبازی غیر قابل توجیهی، به صدور مجوز بهره برداری بی رویه از منابع محدود آب کشور و چشم پوشی از هدررفت آن مشغولند و البته هر از گاهی در زمینه بحران کم آبی و ضرورت صرفه جوئی در مصرف آن داد سخن می دهند. و این در حالی است که بارها گفته شده است که بازدهی آب در بخش کشاورزی که بیش از 90 درصد آب کشور را مصرف می کند 30 تا 35 درصد است و راه حلهای عملی و تجربه شده ای نیز برای بالابردن میزان بازدهی آب در بخش کشاورزی وجود دارد.  تردیدی نیست که سیاستهای غلط مدیریت آب کشور و سهل انگاری دستگاههای نظارتی در ارزیابی عملکرد آن، در بروز بحران آبی پیش آمده نیز نقشی بسزا داشته است امّا در شرایط فعلی تنها با فرافکنی و توصیه به صرفه جوئی در مصرف آب و مانند آن نمی توان این بحران را از سر گذراند، بلکه لازم است اشتباهات گذشته در سیاست گذاری، قانون گذاری، مدیریت و بهره برداری از منابع آبی کشور جبران شود و با واگذاری کار به افراد آگاه و متعهد و انقلابی و با اقداماتی جهادی نسبت به حل مشکل اقدام گردد. ان شاء ... .
موسوی زاده
1400/04/16

برچسب ها : بحران آب خشكسالی مدیریت آب