مسئولیت پزشک و قاضی در صورت بروز تقصیر و قصور / جبران خسارت، وظیفه خطاکاران

مطابق با قانون هر فردی که مرتکب تقصیر یا قصور شود باید آنرا جبران کند.

 پذیرفتن مسئولیت یکی از کار‌های دشواری است که اگر فرد، آنرا  به خوبی انجام ندهد، مجموعه تحت هدایتش را به سمت ناکارآمدی، ضرر و در نهایت نابودی خواهد برد.

مسئولیت‌های خاص و مختلط طبق قانون بر مسئولیت مدنی استوار نیستند و در واقع به صورت استثنائاتی در مسئولیت به شمار می‌روند.

عهد شکنی در مسئولیت

عهد شکنی در مسئولیت قراردادی، همیشه از سمت شخص متعهد نیست. این نوع مسئولیت با فعل غیر زمانی تحقق پیدا می‌کند به این معنی که متعهد با متعهدله قراردادی را منعقد می‌کنند، اما برای اجرای آن، شخص دیگری را استخدام کرده و آن فرد، مرتکب تخلف و عهد شکنی می‌شود که در این صورت شخص متعهد به جهت عمل آن فرد، مسئولیت پیدا می‌کند.

در مسئولیت ناشی از فعل غیر، افراد نه تنها مسئول عمل خود بلکه مسئول اشخاص و اشیاء تحت مسئولیتشان در صورت زیان وارده هستند به عنوان مثال می‌توان به مسئولیت پدر و مادر ناشی از عمل کودک اشاره کرد و  مبنای این مسئولیت به دلیل وظیفه مراقبتی، نگهداری و محافظتی است که شخص برعهد دارد.

مصادیق مسئولیت ناشی از فعل غیر در حقوق ایران شامل مسئولیت تضامنی غاصبان، مسئولیت سرپرست یا محافظ صغیر و مجنون، مسئولیت دولت و شهرداری‌ها نسبت به اعمال کارکنان، مسئولیت کارفرما نسبت به اعمال کارگران و کارکنان، مسئولیت متصدی حمل و نقل، مسئولیت مدنی قاضی و مسئولیت پزشک هستند که در ادامه به توضیح آنها می‌پردازیم.

مسئولیت تضامنی غاصبان

کسانی که پیش از تلف شدن، قصد تجاوز به مالی داشته باشند، در برابر مالک مسئولیت تضامنی دارند بنابراین اگر کسی مالی را غصب کند، در برابر مالک مسئول است به این معنا که مسئولیت این افراد جنبه تضمینی دارد و مبنای این مسئولیت، دادن تضمین کافی برای حفظ حقوق مالک است.

مسئولیت سرپرست یا محافظ صغیر و مجنون

کسانی که مراقبت و نگهداری مجنون و صغیر را بر عهده دارند، در صورت بروز مشکل، مسئول جبران زیان دیده از طرف مجنون و صغیر هستند و اگر مسئول، توانایی جبران خسارت نداشته باشد، از مال مجنون و صغیر جبران می‌شود.

دولت و شهرداری‌ها نسبت به اعمال کارکنان چه مسئولیتی دارند؟

اگر کارمندان دولت، کارکنان شهرداری‌ها و موسسه‌های وابسته به آنها، عمدا یا در اثر بی احتیاطی، خسارتی وارد کنند، شخصا مسئول خسارت وارده هستند؛ اگر خسارت به وجود آمده مربوط به نقض وسایل اداره (محل کار) باشد، اداره مسئول جبران خسارت است.

مسئولیت کارفرما نسبت به اعمال کارگران و کارکنان

مسئولیت کارفرما نسبت به اعمال کارگران و کارکنان دو قسم است اول اینکه کارفرما، شخصی حقیقی یا حقوقی است که کارگر به درخواست او در مقابل حق‌الزحمه کار می‌کند کارفرمایی که مشمول قانون کار است، مسئول جبران خسارت کارکنان به شمار می‌رود .

موارد معافیت مسئولیت کارفرما نسبت به اعمال کارکنان به گونه‌ای است که کارفرما ثابت کند که همه عوامل لازم را بر اساس قواعد انجام داده است و در مورد دیگر کارفرما ثابت کند که با وجود اینکه همه احتیاط‌های لازم را برای پیشگیری از وقوع جرم به عمل آورده، باز هم جلوگیری از زیان مقدور نیست.

متصدی حمل و نقل چه مسئولیتی دارد؟

مسئول متصدی حمل و نقل باید به نکاتی توجه داشته باشد و آن هم اینکه زمانی او مسئول قرار است که تقصیرش ثابت شود بر اساس قانون تجارت مسئولیت متصدی حمل و نقل بیش از امین است و قانونگذار در قانون تجارت، تعهد به حمل متصدی را بطور ضمنی، حاوی تعهد به حفظ کالا دانسته است اگر زیانی وارد شود، متصدی شخصا مسئول است و ضرر دیده باید ورود زیان و نوع آن را ثابت کند.

مسئولیت مدنی قاضی یکی از مهم‌ترین مبحث‌های مهم در تعریف عنوان مسئولیت است که در صورت تخطی، مشکلات بزرگی را بر جامعه وارد می‌کند قانونگذار مسئولیت مدنی را برای قاضی‌هایی که مرتکب تقصیر شوند تدوین کرده است و بر اساس آن  هر گاه در صورت تقصیر یا اشتباه درباره قضیه‌ای یا حکمی، ضرر مادی و معنوی متوجه کسی شود، مقصر یا همان قاضی بر اساس موازین اسلامی، ضامن است.

اگر اشتباه قاضی در نتیجه بی‌مبالاتی، سهل‌انگاری، و ناتوانی جسمی و روحی باشد  حکمی که برای او صادر می‌شود عمد  و تقصیر است؛ اثبات تقصیر که اساسی‌ترین شرط تحقق مسئولیت مدنی قاضی به شمار می‌رود؛ زمانی تحقق پیدا می‌کند که قاضی از نظر انتظامی محکوم شده باشد و  مرجع تشخیص تخلف، دادگاه انتظامی قضات است.

تفاوت معنایی میان کلمه قصور و تقصیر

بر اساس قانون تفاوت معنایی میان کلمه قصور و تقصیر وجود دارد که ممکن است افراد در فهم آن دچار مشکل شوند؛ قصور به این معناست که قاضی به امر نامشروعی مرتکب نشده بلکه بر اثر شهادت نادرست طرفین دعوی، اقرار برخلاف واقع، نارسایی مفهوم قانون و امثال این موارد بوجود می‌آید که منجر به جلوگیری از دستیابی قاضی به عدالت می‌شود و تقصیر به معنای این است که قاضی از روی آگاهی به امری نامشروع آلوده شده و به راه ناصواب می‌رود.

مسئولیت پزشک چگونه تعیین می‌شود؟

مسئولیت پزشک، موضوعی است که در هر زمان مطرح می‌شود و علی‌رغم کار‌های ویژه‌ای که این قشر انجام می‌دهند، تخلفاتی هم صورت می‌گیرد بر اساس قانون، پزشک بطور مطلق ضامن نیست بلکه در صورتی مقصر است که  عمل او طبق مقررات پزشکی، فنی و علمی نباشد.

آیین‌نامه انتظامی رسیدگی به تخلفات صنفی و حرفه‌ای شاغلان پزشکی و وابسته، قانون‌هایی را وضع کرده است که بر اساس ماده ۵ آن پزشکان، دندان‌پزشکان، متخصصان و دکترهای حرفه‌ای علوم آزمایشگاهی، ماما‌ها و کایرو پراکتور‌ها موظف به پذیرش تعداد بیمارانی هستند که  سازمان نظام پزشکی برای آنها در یک زمان مشخص تعیین کرده است.

به موجب ماده ۷ آیین‌نامه انتظامی رسیدگی به تخلفات صنفی و حرفه‌ای شاغلان پزشکی و وابسته، تحمیل مخارج غیرضروری به بیماران ممنوع است .  همچنین بر اساس ماده ۸ این آیین نامه ایجاد ترس در بیمار با غیر واقعی نشان دادن  وخامت بیماری او  ممنوع است؛ پزشک می‌تواند به نحوی بستگان را در جریان خطرات، وخامت و عواقب احتمالی بیماری قرار دهد.

طبق ماده ۱۳ آیین نامه، شاغلان حرفه‌های پزشکی و وابسته حق دریافت هیچگونه وجه یا مالی از بیماران علاوه بر وجوهی که توسط مسؤولان مؤسسه درمانی ذی‌ربط طبق مقررات دریافت می‌شود، ندارند.

منبع: باشگاه خبرنگاران جوان

برچسب ها : مسئولیت اجتماعی مسئولیت پزشکی مسئولیت قضات عهدشکنی