نکاتی دیگر پیرامون رویدادهای سیل اخیر

                                         
هجوم سامانه بارشی مانسون به بیشتر نقاط کشور و خسارات بیشماری که از فعالیت این سامانه بشکل سیل یا طوفان ببار آمد یک بار دیگر نشان داد که درس نگرفتن از رخدادها و ترک فعلهای تکراری، می تواند موجب چه خسارتهای جبران ناپذیری به کشور و مردم شود.
در سرمقالهِ روز گذشته به موردی خسارتبار از ترک فعل اشاره کردیم که در صورت اقدام بموقع می توانست تمام هزینه های تحمیلی ناشی از سیلهای اخیر در نقاط مختلف کشور را به حداقل تقلیل دهد و آن بی توجّهی به تکمیل شبکه ملّی هشدار و پیش آگاهی رخدادهای سیل و طوفان و گردوغبار بود که طبق ماده 26 قانون هوای پاک مصوب سال 96 می بایست تا سال 98 انجام می شد. امّا علاوه براین نکات عبرت آموز دیگری نیز وجود دارد که البته در سیلهای گذشته نیز بخوبی خود را نشان داده بودند، که یکی از آن موارد ساخت و سازهای غیرقانونی و خسارتبار در بستر رودخانه ها است که بخش اعظم متخلفین را در این مورد سازمانهای رسمی تشکیل می دهند، این ساخت و سازها در حالی به اتکاء وجود سدهای بالا دستی انجام می شود که تجربیات مکرّر نشان داده، سدها نه تنها در موارد زیادی قادر به جلوگیری از طغیان رودخانه ها نیستند بلکه گاهی در شرایط اضطراری خود موجب سرازیر شدن حجم زیاد آب و تحمیل خسارات سنگین به نقاط پائین دست می شوند. تعمیم برنامه رفع تصرف از بستر رودخانه ها و سواحل به تمام نقاط کشور و قاطعیت در رفع این تجاوزات و جلوگیری از هرگونه ساخت و ساز در بستر رودخانه ها و مسیلها می تواند یکی از عوامل مؤثّر در پیشگیری از طغیان رودخانه ها و کاهش خسارات سیل باشد.
همچنین بیاد داریم که در فاجعه سیل سال 98 یکی از علل طفیان بعضی رودخانه ها  عدم لایروبی آنها عنوان گردید که طبق قانون باید بوسیله سازمان منابع طبیعی با هدف سهولت جریان آب و حفاظت از رودخانه ها انجام شود امّا هم در سیلهای اخیر و هم در بحرانهای پیشین ناشی از طغیان رودخانه ها و جاری شدن سیل در نقاط مختلف کشور ملاحظه می شود که یکی از مهمترین عوامل تشدید کننده همین مسأله است که در گرماگرم حادثه معمولا بر جبران سهل انگاریها در لایروبی رودخانه ها تصمیم گرفته می شود لیکن بعداً بفراموشی سپرده شده و به دلیل فقدان نظام بازخواست تا فاجعه ای دیگر مسکوت می ماند.
اگرچه گفته شد که در حوادث سیل اخیر وجود شبکه هشدار می توانست میزان خسارات جانی و مالی را بشدّت کاهش دهد و البته در مواردی نیز هشدارهای ناقص هم توانستند از میزان خسارات بکاهند لیکن باید گفت که اگر مردم به این هشدارها توجّه نکنند حتی با وجود شبکه کامل هشدار نیز نمی توان به کاهش خسارات امید داشت همچنانکه با وجود هشدارهای سازمان هواشناسی در مورد خطرات نفوذ سامانه مانسون ملاحظه شد که آسیبهای ناشی از سیطره این سامانه در نقاطی به اوج خود رسید که مردم بی اعتنا به هشدارها حاضر به ترک حواشی رودخانه ها و مسیلها نشدند و همانطور که گفته شد این مسأله نشان می دهد که برای کاستن از خسارات اینگونه حوادث آموزش مردم برای مواجهه با سیل و درک خطرات آن نیز باید در دستور کار قرار گیرد.     
موسوی زاده       
1401/5/10

برچسب ها : سیل هجوم سامانه بارشی مانسون سیل و طوفان و گردوغبار