کشت میوه های استوایی هم وطنی شد

خوزستان از ظرفیت خوبی برای کشت میوه‌های استوایی برخوردار است، برای اولین بار چند رقم خربزه درختی به صورت آزمایشی در این استان با موفقیت کشت گردید.

در جزایر کارائیب در هر باغ و مزرعه که قدم بگذاری درختی زیبا با تنه توخالی و برگ‌های پهنی چشمانت را می‌نوازد، درست مثل خوزستان که درختان خرما در آن قد علم کرده و سر به فلک گذاشته اند. شکوفه‌های گل کرده از پایین تنه، زیبایی خاصی به این درخت  داده اند. درختی بی شاخه با یک ساقه و تنه  نرم که در تمام فصول سال خودنمایی می‌کند و میوه هایش از آن آویزانند، شگفتی که آدمی را به فکر فرو می‌برد.

پاپایا درختی که عاشق گرما و خورشید است و از باد متنفر و گریزان، آبدهی  زیاد ریشه اش را می‌پوساند و عمر اقتصادی اش بین ۲ تا ۳ سال است بعد از آن میوه نمی‌دهد، ولی درختش تا ۲۰ سال می‌تواند زندگی کند.

زمانی که به یک متر برسد، گل از گلش می‌شکفد. گل نر ساقه بلندتر و نازک تری با چند شکوفه کوچک دارد، اما گل‌های ماده معمولا یک شکوفه تکی دارند و بزرگ‌تر و به تنه نزدیک ترند. فقط به یک گیاه نر برای هر ۱۰ تا ۱۵  گیاه ماده برای اطمینان از گرده افشانی نیاز است.

این میوه با نام علمی «کاریکا پاپایا» (Carica papaya) درخانواده «خربزه‌درختیان» (Caricaceae) قرار دارد. پاپایا میوه‌ای گلابی شکل، استوایی و بومی مناطق حاره‌ای آمریکا و مکزیک است و در کشور‌های هند، آفریقای جنوبی، سری لانکا و فیلیپین هم پرورش داده می‌شود. کاشت میوه پاپایا در ایران برای اولین بار در شهر یزد انجام شد و به عنوان میوه وارداتی نیز در کشور به فروش می‌رسد.

پوست این میوه ابتدا سبز است و زمانی که کاملاً رسیده و آماده مصرف شود، به رنگ زرد کهربایی تا کمی نارنجی درمی‌آید. این میوه آبدار، گوشتی زرد، نارنجی یا صورتی و بافت نرم و شیرینی دارد. وقتی پاپایا را قاچ کنیم دانه‌های سیاه رنگ کوچک زیادی در درون گوشت پاپایا با نظم خاصی قرار گرفته و خودنمایی می‌کنند که خاصیت فراوان داشته، ولی تلخ مزه هستند. میوه رسیده را می‌توان به صورت خام مصرف کرد. از آنجا که میوه نرسیده حاوی میزان زیادی لاتکس است، می‌تواند باعث تحریک انقباضات شود. به همین دلیل بهتر است قبل از مصرف پخته شود.

اما مسیر زیادی را طی کرده تا به خوزستان برسد و بعد از سیستان، یزد و فارس حالا مهمان خوشمزه این روز‌های ویترین‌های میوه فروشی در استان است.

کشت گلخانه‌ای پاپایا مقرون به صرفه و سود آور

محمد برهمند کشاورز باغملکی گفت:  از سال ۱۳۸۵  که گلخانه را تاسیس کردم تا ۱۳۸۷ مثل بقیه کشاورزان محصولاتی مثل خیار و گوجه کشت می‌کردیم، ولی متاسفانه درآمد حاصل از کشت این محصولات ناچیز بود، بنابراین تصمیم گرفتیم که به سمت کشت‌های جدیدتر و مدرن‌تر قدم برداریم.

او با اشاره به اینکه اولین کشت گلخانه‌ای ما توت فرنگی بود که خوشبختانه با انجام کشت‌های آزمایشی در آن موفق بودیم و صرفه اقتصادی خوبی داشت، افزود: با به ثمر نشستن کشت توت فرنگی و با انجام تحقیقات گسترده به فکر راه اندازی و کشت محصولات گرمسیری و استوایی افتادیم.

برهمند اظهار داشت: پس از تحقیقات فراوان به این نتیجه رسیدیم که آناناس و پایاپا در این منطقه به خوبی رشد می‌کنند، اما آناناس به دلیل هزینه‌های اولیه بالا کنار گذاشته شد و کشت پاپایا انجام شد.

این کشاورز باغملکی بیان کرد: درخت پاپایا در طبیعت بصورت وحشی تا ۱۴ متر رشد می‌کند، در محیط گلخانه‌ای در صورت رعایت نکات استوایی راحت می‌توان آن را در شهرستان و استان کشت کرد، چون محیط گلخانه گرم بوده و باد در آن نمی‌وزد.

او با اشاره به اینکه از روز کاشت نشاء آماده  تا زمان اولین برداشت معمولا ۹ ماه طول می‌کشد و بطور میانگین کل دوره برداشت ۶ ماه بعد از برداشت از نظر اقتصادی است، افزود: این درخت استوایی چرخه ندارد و  در واقع مدت زمان میوه دهی آن ۳ سال است که بعد از آن درخت جدید باید کشت شود.

برهمند با بیان اینکه طی ۲ سال با کشت چند رقم از پاپایا به صورت  آزمایشی شاهد سازگاری آن با محیط بودیم، تصریح کرد: بازار این محصول نسبت به بقیه محصولات بهتر است و هدف ما از کشت پاپایا شناساندن این میوه استوایی، بهره مندی هموطنان از آن، قطع واردات این محصول، تولید محصولات ارگانیک و خودکفایی در این زمینه بوده که تولید پاپایا به صورت ارگانیک و با گواهی استاندارد نشان دهنده کیفیت آن است.

کشاورز باغملکی اذعان داشت: وسعت گلخانه ۳ هزار متر مربع بوده و ۴۵۰ درخت مثمر پاپایا در آن جود دارد که میانگین برداشت هر درخت نیز ۵۰ کیلوگرم است.

او بیان کرد: طی مدت کشت یکساله  پاپایا حدود ۲۰ الی ۳۰ تن از این محصول در این گلخانه برداشت می‌شود که پیش بینی ما در صورت تداوم این روند با همین تعداد درخت یک میلیارد و ۷۰۰ میلیون تومان سود حاصل از آن برای ۲ سال بوده که در فضای ۳ هزار متری عالی است.

برهمند با اشاره به اینکه برای کشت خربزه درختی در  ۲ هزار متر مربع،  ۱۵۰ میلیون تومان سرمایه نیاز  است، اما طی ۳ ماه برداشت پول سرمایه بر می‌گردد و جبران می‌شود و این مبلغ بسیار بالایی برای کشت ۳ ساله نیست، گفت: برای کشت‌های معمولی مثل توت فرنگی هزینه اولیه و خالص درآمد سالانه در هر هزار متر یکصد میلیون تومان است، اما با کشت خربزه درختی موفق شدیم این صرفه اقتصادی را به ۱.۵ میلیارد تومان برسانیم.

کشاورز باغملکی در خصوص صادرات این محصول افزود: تقاضا برای صادرات پاپایا از کشور‌های دیگر هم شده و مجوز گواهی سلامت محصول نیز کسب شده و برای ارسال آن به کشور روسیه آمادگی کامل را داریم، اما در حال حاضر اولویت اصلی ما بازار داخلی است.

او اظهار داشت: برای آشنایی و استفاده مردم از این میوه حاضریم که این میوه را با قیمت کمتر در اختیار آنان قرار دهیم تا مردم از این میوه با خاصیت  استفاده کنند و لذت ببرند.

مزایای کشت پاپایا

برهمند با بیان اینکه از نظر نیروی کار یک دهم نیروی مورد نیاز در کشت‌های دیگر  نیاز  دارد، افزود:  از نظر آبیاری نیز به صرفه است چراکه فقط یک بیستم بقیه کشت‌ها به آب نیاز دارد و در  فصل زمستان ماهی یکبار و در تابستان باتوجه به گرمای شدید هفته‌ای یکبار به آبیاری نیاز دارند چون به آب زیاد حساسیت معکوس نشان می‌دهند.

این کشاورز باغملکی با اشاره به کشت ۷ رقم جدید  پاپایا در گلخانه تصریح کرد: ۳ رقم بصورت تجاری کشت شد که برای کشت‌های بعدی از آن‌ها استفاده می‌کنیم و بازار پاپایا نسبت به بقیه محصولات خیلی بهتر است جدید بودن، خواص عالی، صادرات و ارزش افزوده بالا، این میوه را شاخص کرده است.

افزایش سطح گلخانه‌های خوزستان 

خدارحم امیری زاده رئیس جهاد کشاورزی خوزستان با بیان اینکه سطح تمام گلخانه‌های خوزستان ۶۹۸ هکتار هستند، گفت: با توجه به حمایت‌های سازمان جهاد کشاورزی سطح گلخانه‌های استان رو به افزایش است.

او افزود: محصولاتی مانند سبزی و صیفی، خیار، انواع فلفل دلمه‌ای و  سبزیجات برگی، میوه‌هایی مانند توت فرنگی و پاپایا، نشاء انواع محصولات زراعی نظیر گوجه فرنگی، کاهو، کلم، بادمجان و... و  گل و گیاهان زینتی مانند انواع گل‌های فصلی و نشایی، کاکتوس، گل رز و گل‌های شاخه بریده در گلخانه‌های خوزستان کشت می‌شوند.

امیری زاده اظهار داشت: در حال حاضر سطح زیر کشت در حال بهره برداری  ۷ هزار متر مربع گلخانه پاپایا و بیش از ۲۰ هکتار گلخانه میوه‌های گرمسیری در حال احداث است که علاوه بر پاپایا میوه‌هایی مانند آناناس و موز درمرحله  مطالعاتی و در شرف احداث گلخانه و تولید تجاری قرار دارند.

رئیس جهاد کشاورزی خوزستان برگزاری دوره‌های آموزشی جهت بهره برداران و کارشناسان، برگزاری جلسات متعدد ستاد توسعه گلخانه‌های استان با هدف رفع موانع و مشکلات پیش رو، تسهیل روند صدور پروانه‌های تاسیس و بهره برداری گلخانه‌های کوچک مقیاس، پیگیری اعطای تسهیلات بانکی و برگزاری جلسات مستمر با بانک کشاورزی و پیگیری پرداخت سریع تسهیلات، تنظیم طرح و الگوی ساخت انواع گلخانه قابل ساخت در استان، راه اندازی مجتمع‌ها و شهرک‌های گلخانه‌ای در شهرستان‌های مختلف استان با ایجاد زیرساخت‌های لازم و واگذاری به متقاضیان  را از اقدامات انجام شده برای توسعه گلخانه‌های استان عنوان کرد.

صادرات میوه‌های گرمسیری به کشور‌های آسیای میانه

این مقام مسئول با بیان اینکه نرخ بازده اقتصادی گلخانه‌ها از ۲۴ تا ۳۵ درصد برآورد می‌گردد، افزود: به دلیل استفاده از بذور تجاری و همچنین تولید محصول در محیط کنترل شده و به دنبال آن بهینه سازی نهاده‌های مصرفی، محصول تولید شده از کیفیت مطلوبی برخوردار است.

امیری زاده  میزان صادرات محصولات گرمسیری را ۱۲ هزار تن عنوان و اظهار کرد: کشور‌های آسیای میانه، حاشیه خلیج فارس و عراق مقصد صادراتی این محصولات  هستند.

رئیس سازمان جهاد کشاورزی خوستان با اشاره به این نکته که  احداث هر هکتار گلخانه پاپایا موجب ایجاد اشتغال برای ۱۰ نفر بطور مستقیم و ۲۰  نفر بطور غیرمستقیم می‌شود، بیان داشت: با توجه به اینکه تولید میوه پایایا در خوزستان در محیط گلخانه انجام می‌شود، هزینه احداث هر هکتار گلخانه پاپایا ۹.۵ تا ۱۱.۵ میلیارد تومان است که بالغ بر ۸۰ درصد این مبلغ در قالب تسهیلات به متقاضیان پرداخت می‌شود.

کشت میوه استوایی پاپایا برای اولین بار در خوزستان

یوسف پیش بین مدیر جهاد کشاورزی باغملک با بیان اینکه برای اولین بار در خوزستان چند رقم پاپایا یا خربزه درختی به صورت آزمایشی در سطح ۳ هزار متر مربع  در این شهرستان کشت گردید، گفت:  این مهم می‌تواند تحولی در الگوی کشت کشاورزی و محصولات گلخانه‌ای ایجاد کند.

او افزود: پاپایا دارای یک ساقه به ارتفاع ۴ تا ۱۰ متر و برگ‌هایی به ابعاد ۵۰ تا ۷۰ سانتیمتر  بوده که میوه آن ۱۵ تا ۲۵ سانتیمتر طول و قطر آن ۱۰ تا ۲۰ سانتیمتر است و هر درخت پاپایا به طور متوسط ۴۰ تا ۵۰ کیلوگرم محصول می‌دهد و متوسط عملکرد آن در طول دوره حدود ۸۰ تن در هکتار است.

پیش بین در ادامه اظهار کرد: با توجه به قیمت میوه پاپایا که بین ۸۰ تا ۹۰ هزار تومان است، توسعه کشت گلخانه‌ای آن در منطقه از نظر اقتصادی توجیه پذیر بوده و از آن جا که کشت و تولید این میوه ساده است و نیاز به تخصص خاصی نیز نداشته و بازدهی اقتصادی بالایی دارد می‌تواند جایگزین مناسبی برای محصولاتی که نیاز آبی بالایی دارند به ویژه در مناطق گرمسیری باشد.

مدیر جهاد کشاورزی باغملک اذعان داشت: محصول پاپایا، علاوه بر صرفه اقتصادی بالا، اشتغالزایی، کمک به کاهش واردات و خروج ارز را هم به دنبال دارد، چون میوه، برگ‌ها و حتی شیره این درخت دارویی است و تقریبا همه اجزای این درخت قابل استفاده هستند.

پاپایا میوه‌ای بی نظیر و معجزه آسا با خواص متنوع  و جادویی

سمیه نیکخواه کارشناس مسئول باغبانی باغملک گفت: خواص و فواید پاپایا بسیار زیاد است و این میوه سرشار از آنتی اکسیدان‌هایی مانند کاروتنوئید و لیکوپن، فیبر، انواع ویتامین نظیر ویتامین آ، ث و مواد معدنی است و تنها میوه ای است که سرشار از ویتامین E است.

او با بیان اینکه آنتی اکسیدان و ویتامین ث موجود در این میوه، سیستم ایمنی بدن را تقویت می‌کند و ابتلا به سرماخوردگی و آنفلوانزا را کاهش می‌دهد، افزود: بر اساس تحقیقات انجام شده، لیکوپن و ویتامین ث موجود در پاپایا می‌تواند بیماری‌های قلبی را دور کند و اثر محافظتی کلسترول خوب با نام HDL را افزایش دهد و کاروتنوئید‌های موجود در این میوه مانع از چسبیدن و رسوب کلسترول در دیواره رگ‌های خونی شده  و از سکته‌های قلبی جلوگیری کند.

نیکخواه با اشاره به اینکه فیبر موجود در این میوه هم کلسترول بد خون را کاهش می‌دهد، بیان کرد: این میوه کالری کم و فیبر بالایی دارد و  مصرف آن اشتها را پایین می‌آورد و می‌تواند با کم کردن حجم غذای مصرفی، باعث کاهش وزن و لاغری شود.

کارشناس مسئول باغبانی باغملک اظهار داشت: فیبر موجود در پاپایا  می‌تواند قند خون را در بیماران مبتلا به دیابت نوع یک کاهش دهد، ولی به دلیل آن که میزان قند فروکتوز در آن بالا است، حتماً قبل از مصرف با پزشک خود مشورت کنید. یک میوه پاپایا کوچک حاوی ۳ گرم فیبر است که با ۱۷ گرم کربوهیدرات برابری می‌کند.

نیکخواه با بیان اینکه پاپایا استفاده فراوانی در آشپزی و تهیه شیرینی‌ها و دسر‌ها دارد، تصریح کرد: در طب سنتی از برگ‌های پاپایا برای درمان مالاریا و از دود کردن آن برای بیماران مبتلابه آسم استفاده می‌شود.

او تقویت سیستم ایمنی بدن، کمک به سلامت سیستم گوارش و بهبود هضم غذا، تقویت قوه بینایی، پیشگیری و درمان سرطان، روماتیسم و آرتروز، پوکی استخوان، بهبود بینایی و پیشگیری از دژنراسیون ماکولا، کاهش فشار خون را از دیگر فواید مصرف این میوه استوایی عنوان کرد.

کارشناس مسئول باغبانی باغملک با اشاره به طبع گرم و‌ تر پاپایا گفت: جوان سازی پوست صورت، درمان آکنه و جوش صورت، مرطوب کننده طبیعی پوست، درمان سیاهی دور چشم، درمان ویتیلیگو یا پیسی، درمان ملاسما یا لک صورت، درمان لکه‌های قهوه‌ای پوست، درمان شوره سر، تقویت و افزایش رشد مو از خواص این میوه ارزشمند برای پوست و مو است.

خواص شگفت انگیز دانه یا هسته پاپایا

نیکخواه با بیان اینکه دانه و هسته پاپایا می‌تواند کرم و انگل‌های روده را از بین ببرد، افزود: دانه‌های این میوه به عنوان یک درمان طبیعی برای بیماری سیروز کبدی شناخته می‌شوند و  به درمان عفونت و مسمومیت غذایی کمک می‌کنند.

او درمان عفونت‌های ویروسی مانند تب دنگی مفید، سم زدایی و پاک سازی کلیه‌ها را از دیگر خواص دانه پاپایا برشمرد و تصریح کرد: آنزیم پاپائین موجود در دانه این میوه برای بهبود هضم غذا و درمان مشکلات گوارشی مفید است.

کارشناس مسئول باغبانی باغملک با بیان اینکه مصرف پاپایا به اندازه متعادل مانعی ندارد، اظهار داشت: مصرف پاپایا در دوران بارداری خطرناک است چون پاپایا میوه‌ای گرم شناخته می‌شود و غلظت آن در حالت نارس و نیمه‌رسیده می‌تواند موجب افزایش انقباضات رحم و سقط جنین شود.

از آنجایی که خوزستان قطب کشاورزی کشور بوده و با سطح اراضی یک میلیون و ۲۳۶ هزار هکتار از معدود مناطق کشور است که می‌توان در سال ۳ بار کشت در آن صورت پذیرد و با توجه به شرایط آب و هوایی در این استان به راحتی می‌توان  درختان گرمسیری و نیمه گرمسیری  را پرورش داد.

بخش کشاورزی هم اکنون چشم انتظار کمک و سرمایه گذاری دولت برای جهش در تولیدات انبوه اغلب محصولات کشاورزی و منحصر به فرد در کشور است. با توجه به اینکه رهبر انقلاب سال ۱۴۰۰ را «سال تولید، پشتیبانی‌ها، مانع‌زدایی‌ها» نامگذاری کردند انتظار می‌رود دولت و حتی سرمایه گذاران بخش خصوصی این ظرفیت را به فرصتی برای کاهش نرخ بیکاری و رونق کشاورزی در منطقه تبدیل کنند چرا که با کشت محصولاتی مانند پاپایا و درآمدزایی بالا برای کشاورزان از واردات این میوه نیز جلوگیری و وابستگی کشور به صنایع نفتی کم رنگ‌تر می‌شود.

کشت قراردادی که اخیرا برای محصولاتی مانند کلزا و گندم اجرا شده می‌تواند قدمی برای توسعه، گسترش کشاورزی و امیدی برای ادامه این مسیر باشد. بالاخره باید زمانی دوران وابستگی به نفت و صنایع نفتی پایان یابد، در صورت محقق شدن این مهم می‌توان روی کشاورزی برای درآمدزایی حساب ویژه باز کرد. امیدواریم که قرن جدید آغازی باشد برای پیشرفت و آبادانی.

باشگاه خبرنگاران جوان/ حدیث ابراهیمی پور

برچسب ها : کشت گلخانه ای محصولات کشاورزی خوزستان