از دشت سوسن تا زراس و شیرهای سنگی ، در امتداد بهشت

خبرنگار نور خوزستان/ شهرستان ایذه که در مناطق نیمه کوهستانی شمال شرقی خوزستان قرار دارد یکی از قطب های اکوتوریسم استان محسوب می شود. 
ایذه از روزگار باستان به نام های ایذج، اوجا، ایگه، اریگ، ایج، مالمیر یا مال امیر نامیده شده است. در برخی از منابع دوره عیلامی (ایلامی) از شهر ایدیذه یا ایدیذ به معنای شهر کنار آب نام برده شده است و به دلیل قرار گرفتن ایذه کنونی در کنار تالاب میانگران، ممکن است ایدیذه همان ایذه کنونی باشد. در دوره ساسانی این شهر را ایذه و در دوره اسلامی ایزج (ایذج)  نامیده اند. 
اتابکان لر که از سده پنجم هجری پدیدار شدند، به این منطقه مالمیر می گفتند. نامی که هم اکنون نیز در میان افراد محلی رایج است. مال در زبان بختیاری به معنی آبادی، املاک و دارایی هاست و نام مالمیر یا مال امیر جایگاه و پایتخت امیران و بزرگان بختیاری است.
واژه باستانی ایذه در سده های اخیر فراموش شده بود، ولی در شهریور ۱۳۱۴ این شهر و منطقه رسما ایذه نام گرفت.
مردم ایذه از تبار بختیاری و عمدتا از طوایف چهار لنگ و هفت لنگ می باشند.
 تاریخچه 
شهر ایذه از دوره عیلامیان تا به امروز محل سکونت مردم بوده است و فراز و نشیب های بسیار به خود دیده است‌.
ایذه در دوره عیلامیان اهمیت و عظمت بسیار داشت و مرکز آن آنزان یا انشان بود. 
در دوره هخامنشی این سرزمین محل حکومت الیمایی ها (بازماندگان عیلامیان) بود که همزمان با دوره سلوکی _ پارتی (جانشینان اسکندر مقدونی در ایران) در این منطقه فرمانروایی می کردند. پیکره مفرغی و معروف مرد شمی که از آثار هنری برجسته دوران باستان ایران است، متعلق به این دوره می باشد.   
در دوره سلوکی ها بناهای بسیاری توسط یونانیان در این منطقه ایجاد گردید. در عهد ساسانیان ناحیه ایذه اعتبار بسیار داشت و راه های بسیاری در این منطقه احداث شد. برخی از محققان عقیده دارند که ایل راه های فعلی بختیاری یادگار آن دوران است.
ایذه در اوایل دوره اسلامی آباد بود. اما به مرور ویران شد و اعتبار خود را از دست داد. عده ای از مورخان دلیل این امر را زلزله و گروهی دیگر حمله تیموریان عنوان کرده اند.
ایذه در دورانی مرکز حکمرانی اتابکان لر بزرگ بود و به پایتخت سرزمین بختیاری مشهور شد.
پس از بر افتادن حکومت اتابکان لر در قرن نهم هجری، ایذه رو به ویرانی نهاد و ساکنان آن به کوچ نشینی روی آوردند.
 آثار تاریخی ایذه 
در منطقه ایذه آثار تاریخی متعدد، از جمله نگاره ها و نقش برجسته های بسیار یافت شده است که بیانگر اهمیت این ناحیه در دوره در دوره های مختلف است.
کول فره (کول فرح): در ۷ کیلومتری شمال شرقی و در شکاف کوه های منطقه، نقش برجسته کول فره همراه با نوشتارهایی با خط میخی عیلامی قرار دارد. این مکان به عنوان نیایشگاه روباز مورد استفاده قرار می گرفت و نقش برجسته های آن بیانگر مراسم مذهبی عیلامیان از جمله آیین قربانی کردن می باشند. نکته قابل توجه در این نگاره ها، نقش نوازندگان در حال نواختن ساز است که بیانگر وجود موسیقی در آن دوران می باشد.
اشکفت سلمان (اشکفت سلیمان): تنگه ای در کوه الهک در جنوب غربی ایذه است که‌ در آن چهار نقش برجسته متعلق به خاندان سلطنتی و خدایان یافت شده است. در این مکان روزگاری نیایشگاه باستانی تاریشا وجود داشت.
همچنین بنایی از دوران اتابکان لر در این منطقه یافت شده است.  
نکته قابل توجه اینکه حجاری های به کار رفته در کول فره و اشکفت سلمان الهام بخش هنرمندان سازنده تخت جمشید بوده است.
شهسوار (شاهسوار): این منطقه از کهن ترین نقش برجسته های دوره عیلامی است که در جاده منتهی به روستای کهباد قرار دارد. در این مکان قبرستانی باستانی با مجسمه شیرهای سنگی بسیار زیاد وجود دارد. از این قبرستان در دوره صفویه و قاجاریه هم استفاده می شد. 
نقش برجسته خونگ اژدر (خونگ نوروزی): این مکان در نزدیکی دریاچه میانگران (۱۲ کیلومتری شمال ایذه) واقع شده است که نقش برجسته های آن همانند آثار منطقه شهسوار می باشد. همچنین در این منطقه آثاری از دوران پارتی یافت شده است.
در ارتفاعات خونگ اژدر قلعه ای با طاق های هلالی و سنگی واقع شده  که به قلعه کژدمک معروف است. این قلعه احتمالا در زمان اردشیر ساسانی متروک شده است.
خونگ یارعلی وند: در ۲ کیلومتری خونگ اژدر که نقش برجسته ای به همراه کتیبه الیمایی در آن وجود دارد.
طاق طویله: در شهر ایذه، از دوره ایلخانی و مغول بنایی به نام ارگ اتابکی طاق طویله با آثار گچبری و کاشی‌کاری وجود دارد.
شیر سنگی های بردشیر، گوردخمه های باستانی، منطقه باستانی شمی، پل باستانی ایذج و همچنین بقایای آتشکده ای در ایذه، که تا زمان هارون الرشید فروزان بود، از دیگر آثار به جامانده در منطقه ایذه می باشند.
بقعه امامزاده ابراهیم (ع): این مکان در روستای کارتا و در ۴۲ کیلومتری شهرستان ایذه و مدفن یکی از فرزندان امام موسی بن جعفر (ع) می باشد که در میان مردم منطقه از احترام خاصی برخوردار است. وجود کوه های پر از درخت، چشمه سار جاری و ... منظره چشم نوازی را در اطراف بقعه ایجاد کرده است. 
 دشت سوسن 
در ۴۵ کیلومتری شمال غربی ایذه، در منطقه ای به وسعت ۱۰۰۲ کیلومتر مربع، بین استان خوزستان و استان چهار محال بختیاری، یک بهشت بی نظیر به نام دشت سوسن وجود دارد که در فصل بهار، سرخی گل های شقایق و سپیدی گل های یاس، سبزی علف های سبز، آواز زیبای پرندگان و صدای خروش کارون در قابی از کوه های پوشیده از درختان، هر انسانی را به عالم خیال می برد.
دشت سوسن یکی از زیباترین نقاط سیاحتی خوزستان به شمار می آید که دارای جاذبه های طبیعی و تاریخی بسیاری است.  
این دشت از دیرباز دارای اهمیت بوده و راه باستانی  دژ-پارت که در زمان هخامنشی ساخته شده و پرسپولیس را به شوش متصل می کرد، از این ناحیه عبور می کرد. در هر پنج فرسخ از این راه کاروانسراهایی احداث شده بودند که هنوز هم آثار مخروبه برخی از آنها در دشت سوسن دیده می شود.
رود کارون ۶۰ کیلومتر در امتداد دشت سوسن جریان دارد و آن را به دو بخش شرقی و غربی تقسیم کرده است.
در این منطقه روستاهای تاریخی بسیاری وجود دارد که یکی از زیباترین آنها روستای ثریا می باشد که به دلیل معماری پلکانی به ماسوله خوزستان شهرت دارد. 
دشت سوسن به دلیل بافت طبیعی ویژه خود و قرار گرفتن در کنار کوه های بلند با دره های چشم نواز و سرچشمه های پر آب، دارای آبشارهای متعددی است. علاوه بر این موارد، جنبه های متنوع گردشگری مانند ماهیگیری و قایق سواری، طبیعت گردی در دشت پر از شقایق و دره های سرسبز و ... از دیگر ویژگی های جذاب دشت سوسن می باشند.
روستای زراس: این منطقه در ۶۹ کیلومتری شمال شرق ایذه و روبروی آبشار شیوند و در ناحیه ای نسبتا مرتفع قرار دارد. وجود کوه های سر به فلک  کشیده منگشت، جنگل های انبوه بلوط، آبشارهای دل انگیز، رودهای خروشان، دشت های پر از گل سبب شده است که این ناحیه را تکه ای از بهشت توصیف کنند.
نزدیکی به سد کارون۳ و آبشار شیوند و بناهای تاریخی، تفریحات آبی، پیست اسب سواری، اسکله قایق سواری، و اقامتگاه بومگردی در زراس، این منطقه را به یک مکان جذاب و دیدنی مبدل کرده است.  
تالاب میانگران: این منطقه بسیار زیبا که در دشتی سرسبز قرار گرفته است، یکی از معروف ترین تالاب های کشور با مساحت تقریبی ۲۴۰۰ هکتار است که در فاصله ۱/۵ کیلومتری از ایذه قرار دارد. پوشش گیاهی و جانوری متنوع، وجود جاذبه های تاریخی متعدد مانند کول فره، خونگ اژدر، اشکفت سلمان و ... در اطراف آن از ویژگی های این تالاب است.
روستاهای دانیال، ده کهنه، غریبی ها، حاج کمال، کوهشور، کارتا (سلطان ابراهیم)، و ...، همچنین تالاب بندون، جنگل های گلزار، قنات های راسوند، سد کارون ۳، تنگ قاسمی، گردنه سرلک و ... از دیگر جاذبه های دیدنی ایذه می باشند.
 صنایع دستی ایذه 
بافت قالی و قالیچه های بختیاری، یکی از کهن ترین فعالیت هایی است که در ایذه رواج داشته و توسط زنان انجام می شود. مردم ایذه با الهام از طبیعت پیرامون خود، از طرح ها و نقش های جانوری مانند بز کوهی، کبک و ... و همچنین نقش گل و بوته، در بافته های استفاده می کنند. اما شهرت بافته های بختیاری بیشتر به دلیل استفاده از طرح های هندسی است. بهره گیری از رنگ و پشم و الیاف طبیعی از ویژگی دیگر قالی بافی بختیاری است.
وریس بافی، شیروند بافی، گلیم بافی، نمدمالی، گیوه دوزی، چوقابافی، شیر سنگ تراشی و ... از دیگر صنایع دستی منطقه به شمار می روند.
 اقامتگاه بومگردی پاپیلا 
با توجه به جاذبه های بی شمار طبیعی و تاریخی، صنعت گردشگری یکی از امکانات بالقوه شهرستان ایذه است و برای پیشرفت در آن باید به امکانات مورد نیاز مانند راه های دسترسی امن، امکانات رفاهی و اقامت گاه های مناسب توجه شود. با برقراری این امکانات به ویژه ایجاد مجموعه های رفاهی گام بزرگی در توسعه گردشگری برداشته خواهد شد.
یکی از بارزترین و بهترین نمونه های مجموعه های گردشگری منطقه، اقامتگاه بومگردی و عشایری پاپیلا می باشد که در فاصله ۶۰ کیلومتری از ایذه و در روستای آب زلال دشت سوسن بنا شده است. 
پاپیلا، به معنای پایه های پل، اقامتگاهی است که در سال ۱۳۹۸ توسط یکی از فعالان و علاقمندان به گردشگری منطقه به نام آقای ذوالفقار مهدی پور بنا شده و دارای امکانات مناسبی برای پذیرایی از گردشگران منطقه است.
این اقامتگاه ظرفیت پذیرایی از هفتاد مسافر را دارد و علاوه بر داشتن امکانات رفاهی، دارای برنامه های تفریحی گوناگون  مانند اسب سواری، قایق سواری، دوچرخه سواری و ... می باشد.
از دیگر ویژگی های اقامتگاه پاپیلا، تاکید بر جنبه های گوناگون فرهنگ بومی و محلی منطقه است. 
معماری کاملا بومی اقامتگاه و سبک سنتی اتاق های آن سبب می شود تا مهمانان تجربه ای لذت بخش و خاطراتی شیرین از حضور در این مجموعه داشته باشند.
از ویژگی های دیگر این اقامتگاه پذیرایی از مهمانان با غذاهای سنتی و محلی است.
کباب بختیاری، آش شولوا دووا، توله، کلگ یا نان بلوط، شولوا کشک، دوپیازی، کمه، گهنه از غذاهای محلی ایذه می باشند.

برچسب ها : گردشگری شیر سنگی دشت سوسن قایق سواری چوقابافی کباب بختیاری