رامهرمزشهر تاریخ و طبیعت

خبرنگار نورخوزستان- شهرستان رامهرمز در فاصله 95 کیلومتری اهواز قرار دارد و از شمال به شهرستان های ایذه، مسجدسلیمان و شوشتر، از شرق به شهرستان بهبهان و استان کهگیلویه و بویراحمد، از غرب به شهرستان اهواز و از جنوب به شهرستان ماهشهر محدود است.
بخش مرکزی، سلطان آباد، ابوالفارس، رودزرد بخش های شهرستان رامهرمز می باشند.  ‌
مردم شهرستان رامهرمز اغلب لر تبار بوده و به گویش لری رامهرمزی (به زبان محلی رومزی) سخن می گویند.  ‌
اقوام دیگری مانند بختیاری و عرب در این شهرستان سکونت دارند.
مسیر بهبهان در جنوب شرق، جاده باغملک (جانکی) در شمال شرق مسیر اهواز و بندر ماهشهر در  جنوب و جنوب غرب، رامهرمز را به یک چهارراه مواصلاتی میان نقاط مختلف استان خوزستان مبدل ساخته است. علاوه بر این رامهرمز منطقه ارتباط فرهنگی میان کوه نشینان و دشت نشینان خوزستان است.  ‌
میدان نفتی مارون، سومین میدان نفتی بزرگ ایران در محدوده شهرستان رامهرمز قرار دارد.
معادن وسیع شن و ماسه از دیگر منابع طبیعی رامهرمز می باشند.
وجه تسمیه:
در منابع کهن رامهرمز را با نام های رام هرمز، رام اورمزد، رامز و سمنگان نامیده اند.  ‌
همچنین گروهی، این شهر را رام اورمزد اردشیر (آرامش اردشیر) نامیده بنای آن را به اردشیر ساسانی نسبت داده اند.
هم اکنون در گویش محلی این شهر را رومز می نامند.
تاریخچه رامهرمز:
رامهرمز، زادگاه سلمان فارسی، از دوران پیش از تاریخ، محل استقرار مردم و یکی از کانون های تحولات تاریخی بوده است. رامهرمز در کنار شوش و شوشتر یکی از شهرستان های خوزستان است که به اعتقاد تاریخدانان در دوره ای پایتخت ایران بوده است.
منطقه رامهرمز ناحیه ای کهن و باستانی است. در جغرافیای تاریخی قدمت این محدوده را بیش از ده هزار سال عنوان کرده اندº و بنا بر روایاتی پیشینه آن به هزاره ششم قبل از میلاد و دوره عیلامیان باز می گردد. در سال 1386 طی یک عملیات خاکبرداری، گنجینه جوبجی به قدمت 2500 سال در محدوده رامهرمز کشف شد.
از دوران هخامنشیان تا دوره ساسانی به عظمت منطقه افزوده شد و علاوه بر شهر رامهرمز شهرهای دیگری در این ناحیه ایجاد شدند. ویرانه های شهر آسک در بین رامهرمز و بهبهان بیانگر گذشته پرشکوه تاریخی این منطقه می‌باشند.
بنای شهر رامهرمز را به هرمز اول ساسانی نسبت داده‌اند، اما برخی از مورخان بانی این شهر را اردشیر بابکان، موسس سلسله ساسانی دانسته و نوشته اند که نام آن در اصل رامهرمز اردشیر بوده است.  ‌
گروهی از کارشناسان تاریخ عقیده دارند رامهرمز محل احتمالی شهری به نام سلوکیه هدیفون است که تا ظهور ساسانیان اهمیت داشته است.
در قرن چهارم هجری قمری، رامهرمز به سبب تولید کرم ابریشم شهرت داشت. بنا به گفته برخی از تاریخ نویسان  کهن کتابخانه فرقه معتزله در این شهر قرار داشت.
همچنین گروهی عقیده دارند مانی نقاشی که ادعای پیامبری کرد، دراین شهر به دار آویخته شد.
عمارت صمیمی:
عمارت صمیمی(باغ صمیمی) یا باغ امیر سپهدار، از باغ های سکونتی- حکومتی دوران قاجار است و محل زندگی حاکم وقت رامهرمز بود.  ‌
عمارت صمیمی با الهام از باغ های فرنگی ساخته شده است.
این عمارت دارای فضای ورودی و محل استقرار و سکونت نگهبانان و خادمین باغ، و فضای اندرونی یا کوشک میانی است که در دو اشکوب (طبقه) همکف و زیر زمین بنا شده است که محل کار حاکم و انجام امور حکومتی بود.
در طبقه همکف عمارت صمیمی چهار اتاق، یک سفره خانه و سرسرا، و در طبقه زیر زمین، دو اتاق و یک سرسرا قرار دارد.
درختان کاج، انار، کنار، پرتقال، نارنج، انجیر، بید، زیتون و نخل باغ عمارت صمیمی جلوه خاصی به این بنا داده اند. درختی در این باغ وجود دارد که مردم محلی معتقدند به دلیل گازهای متصاعد شده از آن، عقرب ها را فراری می دهد و به درخت عقرب معروف است.
قلعه امیر مجاهد:
این مکان در شهر رامهرمز واقع شده و با نام های باغ امیر مجاهد و قلعه بهبهانی نیز شهرت دارد.
این قلعه در اواخر دوره قاجار توسط یکی از خوانین بختیاری به نام امیر مجاهد بختیاری بنا شده است.
قلعه امیر مجاهد با معماری منحصر بفرد خود،  در میان باغی از درختان نخل، پرتقال و بوته های گل و گیاه احاطه شده است.  ‌
قلعه امیرمجاهد در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
 ‌قلعه دا و دختر:
قلعه دا و دختر (مادر و دختر) که در آن را داودور نیز نامیده اند، در 3 کیلومتری شمال رامهرمز و در ارتفاعات کوه گلچین قرار دارد.
قلعه داودختر از آثار تاریخی ارزشمند رامهرمز است که به دوران ساسانیان تعلق دارد.
برخی از محققان اعتقاد دارند نام داودختر بیانگر قدرت و اقتدار زنان در دوره ای از تاریخ بوده است. برخی دیگر نیز عقیده دارند این نام تغییر یافته واژه دادور به معنای دادگستر است.
قعله داودختر به صورت مستطیل شکل و در محوطه ای حدود 1000 متری بنا شده و معماری دایره ای شکل آن  شبیه دژهای رومی است و با مصالح سنگ، ملات گچ و همچنین آجر و قیر بنا  شده است.  ‌
قلعه در ارتفاع حدود 600 متر بر روی کوه گلچین قرار دارد.
گور هرمز ساسانی:
در کنار یکی از خیابان های اصلی رامهرمز در باغی بنام برده شور، قبر هرمز یکم شاه ساسانی، بانی رامهرمز، واقع شده است.
در جوار قبر هرمز، زیارت گاه بی بی سینه یا بی بی ساسانی قرار دارد.  ‌
امامزاده سید حسین زاهدون:
این مکان مذهبی در 5 کیلومتری رامهرمز و در روستای دهبور و در محدوده رودخانه الله قرار دارد.
معماری این بقعه با گنبد مخروطی شکل و گچبری های خاص و منحصربفرد، به سبک دوره سلجوقی و تیموری باز می گردد.
بقعه امامزاده سید حسین زاهدون در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.  ‌
جاذبه های طبیعی رامهرمز
روستای ماماتین:
یکی از نقاط دیدنی اطراف رامهرمز که در 36 کیلومتری شرق آن واقع شده است.
همزمان با تلاش انگلیسی ها برای کشف نفت در خوزستان، امکاناتی مانند استراحتگاه، برج دیده بانی، میادین ورزشی، آتش نشانی، اصطبل و ... در روستای مامانین احداث کردند‌.  ‌
پس از خروج انگلیسی ها، و استقرار اهالی بومی در این منطقه، مردم با مرمت بناهای به جا مانده، در آنها سکونت کردند. این بناها با سازه های بومی تفاوت دارند.
تشکوه و چشمه های قیر رامهرمز از دیدنی های اطراف این روستا می‌باشند.
کوه آتشین (تشکوه:)
در 35 کیلومتری شرق رامهرمز و در حوالی روستاهای گنبد لران و ماماتین، تپه های آتشین با شعله های فروزان در کنار جاده قرار گرفته که تشکوه یا کوه آتشین نام دارد.
تش در زبان محلی به معنای آتش است، به همین دلیل این مکان را تشکوه نامیده اند.
کوه آتشین از گذشته های دور تا کنون شبانه روز می سوزد. دلیل شعله ور شدن آن گوگرد موجود در زمین و متصاعد شدن آن از عمق به سطح زمین است.
زیبایی خیره کننده تشکوه، به ویژه درشب، نظر هر گردشگری را به خود جلب می کند.
چشمه های قیر ماماتین:
یکی از جاذبه های دیدنی رامهرمز، چشمه های قیر می باشد که در حوالی روستای ماماتین و تشکوه قرار دارد.
چشمه های قیر قدمتی چند هزار ساله دارند و در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده اند.
شکل ظاهری چشمه ها شبیه تنور نانوایی است. در باورهای بومی، منبع این چشمه ها، خون اژدهایی است که در نبرد با اسفندیار روئین تن به هلاکت رسیده است.
بر اساس مستندات تاریخی و الواح بدست آمده در تخت جمشید، مردم دوره هخامنشی از قیر این چشمه ها برای سخت ظروف خود استفاده می کردند.
دژگلی:
دژگلی یا دزگیری، از دیدنی های طبیعی رامهرمز است که در 8 کیلومتری جنوب شرقی این شهر قرار دارد.
دژگلی بالای تپه های دو کوهک قرار گرفته است. به گفته اهالی محلی کله قوچی پر ابهت بر روی تپه ها قرار دارد که شبیه مجسمه ابوالهول مصر است و گویی تمام منطقه را زیر نظر دارد.
دژگلی یک ساختار طبیعی است که نظر هر بیننده ای را به خود جلب می کند.
آبشار ابوالفارس:
این آبشار در 30 کیلومتری شمال رامهرمز و در منطقه زیبای ابوالفارس و در روستای دوگچه قرار دارد. فضای سنگی اطراف آن پوشیده از فسیل های جانوری و گیاهی است.
آبشار ابوالفارس یکی از بزرگترین آبشارهای کشور است. ارتفاع آن 12 متر و پهنای آن 2 متر است و حوضچه سنگی آن محل زندگی آبزیان گوناگون می باشد.
آب آبشار از چشمه های کوه ابوالفارس سرچشمه می گیرد و در نهایت به رودخانه مارون سرازیر می شود. در حال حاضر حدود 5 روستا از آب شیرین آبشار استفاده می کنند.
وجود کوهستان زیبا و تنوع گیاهی اطراف آبشار ابوالفارس فضای آرامی را برای مسافران به این مکان پدید آورده است.
آبشار توف نمکی:
آبشار توف نمکی در فاصله 15 کیلومتری رامهرمز و در امتداد یک جاده مال رو که از منطقه کمپ رامهرمز آغاز و به کوه ابوالفارس (باب الفارس)  می‌رسد، قرار دارد. فضای بالا دست آبشار که پوشیده از درختان انجیر و پیچک است به نام توف انجیر معروف است. آب دریاچه آبشار توف نمکی بسیار شور است و پر از ماهی های شورآبی است. همچنین در کنار این آبشار یک چشمه گوگردی وجود دارد.
آبشار سرگچ و غارهای اطراف آن:
آبشار سرگچ در فاصله 6 کیلومتری شمال غربی رامهرمز و در مسیر روستای رودزرد قرار دارد.  ‌
آبشار سرگچ در مسیر خود از نیزارهای بسیاری را تا منطقه سورخانمی وجود آورده است. این آبشار و جریان آب آن در دشت اطراف، محیطی سرسبز در کوه های گچی اطراف آن به وجود آورده است.
در مسیر آبشار سرگچ سه غار وجود دارد که یکی از آنها بزرگتر دو غار دیگر است و وجود آنها جلوه خاصی در فضای اطراف آبشار پدید آورده است.
علاوه بر موارد ذکر شده می توان به آبشارهای متعدد و زیبای اطراف روستای گلان در فاصله 3 کیلومتری رامهرمز اشاره کرد. قلعه ملابندر از دوره قاجار و همچنین امامزاده بی بی تاج در این محدوده قرار دارند.
منطقه حفاظت شده دیمه:
این منطقه در مسیر جاده رامهرمز به رامشیر قرار دارد و از شمال به اراضی کشاورزی روستای مراد بیگی، از غرب به تقاطع جاده رامهرمز- رامشیر، تا محل تلاقی رودخانه های مارون، جراحی، و از شرق به منطقه ابومخلد محدود است.  منطقه حفاظت شده دیمه  9812 هکتار وسعت دارد و سیمای طبیعی آن از سه بخش دشت درشمال، تپه ماهور در میانه و کوهستان در جنوب تشکیل یافته است. رودخانه جراحی در این محوطه جریان دارد و مسیر آن اکوسیستم جنگلی را پدیده آورده که پوشیده از بیشه زارهای گز و پده است  ‌
بیشه زارهای مارون:
درحاشیه رودخانه مارون بیشه زارهای سرسبز و خرم با درختان بید، بنگر گز و کنار چشم انداز بگری را به وجود آورده اند که طبیعتی دلنشین و جذاب برای استراحت مسافران است.
علاوه بر موارد ذکر شده ویرانه های قلعه یزدگرد، تل گصر، تل برمی شهر مختارک، روستای چم هاشم قلعه دهقان، روستای جوکنک، سد جره، ازدیگر نقاط قابل توجه برای گردشگری شهرستان رامهرمز می باشند.
صنایع دستی رامهرمز
مردم رامهرمز مانند بسیاری از شهرهای خوزستان در زمینه صنایع دستی بافتنی فعالیت بسیاری دارند. گیوه دوزی، جاجیم بافی، عبابافی، و همچنین چرم دوزی و نمدبافی، حصیربافی،  و نیز مسگری و ساخت زیور آلات، و ساخت ظروف سفالی از صنایع دستی رامهرمز به شمار می روند.
رامهرمز در تولید سبزیجات و سیر در استان شهرت دارد.

برچسب ها : صنایع دستی رامهرمز منطقه حفاظت شده دیمه رامهرمز خوزستان