اهواز، شهر پل ها

خبرنگار نور خوزستان / اهواز شهر تاریخ کهن و پرفراز و نشیب است، شهر مقاومت، شهر منابع بیکران نفت، شهر پولاد، شهر کارون پر ابهت و طبیعت زیبای پیرامون آن، شهر پل ها، شهر نخل های سر به فلک کشیده و دشت وسیع، شهر خوز و نیشکر، شهر مردمان خونگرم و مهمان نواز، شهر آسمان پرستاره ای که میزبان شب زنده‌ داران است.
شهر اهواز یکی از شهرهای کهن ایران و مرکز استان خوزستان  می باشد که از شمال با دزفول و شوشتر، از شرق با رامهرمز، از غرب با دشت آزادگان و از جنوب با آبادان، خرمشهر، بندر ماهشهر و شادگان همجوار است. شهرستان اهواز دارای یک بخش مرکزی می باشد‌.
رودخانه کارون، پر آب ترین و تنها رود قابل کشتیرانی کشور، با سرچشمه گرفتن از زردکوه بختیاری، از اهواز عبور کرده و آن را به دو بخش شرقی و غربی تقسیم نموده است.
اهواز به دلیل داشتن پل های متعدد به شهر پل ها معروف است. 
شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب، بزرگترین تولید کننده نفت ایران، شرکت ملی حفاری ایران، بزرگترین شرکت حفاری کشور، شرکت فولاد خوزستان، از تولیدکنندگان بزرگ فولاد خام کشور و برخی از بزرگترین کارخانه های مادر کشور در اهواز قرار دارند. همچنین بزرگترین میدان نفتی ایران و سومین میدان نفتی جهان در محدوده اهواز قرار دارد.
تاریخچه:
شهر اهواز در منابع تاریخی با نام های متعددی مانند اوکسین یا اوکسن، هوز یا خوز،  تاریانا، اگی نیز، اواز، خواجا، و بسیاری از نام های دیگر ذکر شده است.
تاریخ بنا و بنیانگذار اهواز به درستی معلوم نیست. برخی آن را شهر اوکسین یا اوکسن عیلامی عنوان کرده و نام اهواز را به قوم خوزی یا هوزی نسبت داده اند که ساکنان بومی استان خوزستان بوده اند و زبانشان تا زمان ساسانیان و حتی تا چندین قرن بعد از ظهور اسلام، زبان رایج مردم خوزستان بوده است و احتمالا بازماندگان عیلامی ها بوده اند. 
گروهی عقیده دارند اهواز در محل شهر هخامنشی تاریانا قرار دارد. برخی اهواز را با شهر اگی نیز که استرابون، تاریخ نگار و جغرافی نویس یونانی قرن اول قبل از میلاد در نوشته های خود از آن یاد کرده، یکی دانسته اند. 
روایتی که در بسیاری از آثار تاریخ نگاران و جغرافی دانان کهن ذکر شده، این است که اردشیر یکم بنیان گذار سلسله ساسانی، در محل سابق تاریانا، شهری بنا کرد که رام شهر، یا هوجستان واجار (خوزستان بازار) نامیده شد.
همچنین گفته می شود شاپور یکم، فرزند اردشیر، شهر را در دوسوی رودخانه کارون از نو بنیان نهاد و آن را هرمز اردشیر یا داراواشیر نامید. 
در آن دوران شهر از دو بخش تشکیل یافته بود؛
یکی از این بخش ها که
مرکز فرمانروا و بزرگان شهر بود، هرمشیر خوانده می شد، و بخش دیگر مرکز تجارت و محل استقرار بازرگان و پیشه وران بود و هوجستان واجار (بازار اهواز) نام داشت.
در آن دوران اهواز یکی از مراکز عمده نساجی ایران به شمار می آمد. همچنین به دلیل واقع شدن در کنار کارون، که قابلیت کشتیرانی داشت، اهواز یکی از مراکز مهم داد و ستد و بازرگانی آن دوران بود.
در زمان اردشیر بابکان و شاپور اول، سدهای متعددی بر روی کارون احداث شد که یکی از آنها سد اهواز (بند شادروان اهواز یا سد خدآفرین) بود. کانال‌های آبیاری و نهرهای مختلف از سد مذکور منشعب می شدند و با آبیاری کشتزارها و نخلستانها، باعث سرسبزی و خرمی اهواز  شده بودند. یکی از این کانال ها، نهر شاهجرد بود که در بالای سد اهواز از کارون جدا می‌شد و از بخش قدیمی شهر عبور می‌کرد و آن را به دو منطقه تقسیم می‌کرد.
پس از پیروزی سپاه اسلام، بخش بزرگان اهواز، هرمشیر از بین رفت ولی  بخش پیشه وران یا هوجستان واجار همچنان آباد ماند و سوق الاهواز  نامیده شد.
شهر اهواز در سده‌های نخستین اسلامی به‌ دلیل وجود سد شادروان از آبادترین و بزرگترین شهرهای خوزستان به‌شمار می‌آمد و در روزگار امویان و عباسیان اعتبار بسیار داشت و از مراکز عمده تولید نیشکر به شمار می رفت. ولی در اواخر قرن سوم هجری قمری رونق و آبادا نی و رونق خود را از دست داد.
در قرن چهارم هجری قمری، نهر کوچکی از کارون جدا شده و اهواز را به دو بخش تقسیم کرده بود. بخش غربی جزیره و بخش غربی مدینه نام داشت. این دو بخش توسط پلی به نام پل هندوان به هم وصل می شدند.
در نیمه دوم قرن چهارم هجری قمری، بر اثر تخریب سد شادروان، شهر اهواز ویران و مردم آن پراکنده شدند. اما در زمان عضدالدوله دیلمی پل هندوان و مسجد زیبایی را که در کنار آن بود، مرمت و بازسازی شد و اهواز بار دیگر اهمیت پیشین خود را به‌عنوان مرکزی تجاری به دست آورد. اهواز تا اواخر قرن پنجم هجری قمری همچنان شهری آباد، و مرکز خوزستان بود.
در قرن ششم هجری قمری، با شکستن سد شادروان و از بین رفتن سیستم آبیاری اهواز، زمین های این ناحیه به بیابان مبدل شدند و اهالی آن پراکنده، و شهر اهواز از رونق افتاد. به گونه‌ای که مرکزیت خوزستان از آنجا به شوشتر منتقل شد. 
در قرن هفتم و هشتم هجری قمری در آثار مورخان و جغرافی نویسان دیگر نامی از اهواز برده نشد، و در قرن دوازدهم هجری قمری، تنها قلعه ای در آن وجود داشت که مسکن کشاورزان دیمکار بود. 
در سال ۱۲۹۹ هجری قمری حاج عبدالغفار نجم الملک، در کتاب سفرنامه خوزستان، درباره اهواز چنین می نویسد: قریه اهواز با قریب ۶۰ خانوار در حال حاضر قدیمی ترین محله شهر اهواز است که به محله عامری معروف است. در جوار این محله ای است که آن را اهواز قدیم می گفتند. 
پس از ویرانی های بسیار، در روزگار ناصرالدین شاه، اهواز رونق تازه ای گرفت.
در ۱۲۴۸ خورشیدی (۱۸۶۹ میلادی) هم‌زمان با حفر کانال سوئز که منجر به کوتاه شدن مسیر تجارت دریایی اروپاییان و توجه آن‌ها به منطقه شد، ناصرالدین شاه قاجار از این فرصت برای گسترش تجارت استفاده نمود و در سال ۱۳۰۶ هجری قمری (۱۲۶۶ خورشیدی) کشتیرانی را بر رود کارون برای خارجیان آزاد اعلام کرد.
پس از فرمان آزادی کشتیرانی بر روی کارون، حسن قلی خان نظام السطنه مافی، والی خوزستان، ماموریت یافت که در این منطقه اصلاحات گسترده انجام دهد. نظام السلطنه در محل تخلیه محموله های کشتی ها، تأسیساتی مانند لنگرگاه، کاروانسرا، بازار و ... بنا نهاد و در اهواز قدیم بندری راه اندازی نمود که بندر ناصری یا ناصریه نامیده شد.
روبروی این تاسیسات بندر امانیه قرار داشت که ابتدای جاده کاروان رو به ناحیه هویزه بود.
در همان دوران حاج  معین التجار معروف به حاج رئیس بوشهری اجازه کشتیرانی در کارون علیا را گرفت و در اهواز کاروانسرا و بازاری بنا کرد. نظام السلطنه مافی و افراد دیگر نیز کاروانسراها و بازارهایی در اهواز احداث کردند.
بدین ترتیب در آستانه جنگ جهانی اول (۱۹۱۴ میلادی) بندر ناصری سبب رونق و گسترش اهواز شد.
در سال ۱۳۰۳ هجری شمسی مرکز خوزستان از شوشتر به اهواز منتقل، و در سال ۱۳۱۴ نام بندر ناصری به اهواز تغییر یافت. 
 دیدنی های اهواز:
رود کارون شهر اهواز را به دو بخش شرقی و غربی تقسیم کرده است. بافت قدیم شهر اهواز که محله ها   و بناهایی از دوران قاجاریه و پهلوی اول در آن وجود دارند در مجاورت سواحل کارون قرار دارد. 
قدیمی ترین محلات و اماکن اهواز، مانند کوی عامری، سرای معین التجار و ... اغلب در بخش شرقی اهواز قرار گرفته اند. در بخش غربی کارون نیز بناهایی کهن یافت می شوند، ولی تراکم و تعداد آنها از بخش شرقی کمتر است.
دانشگاه سه گوش:
این بنا در ساحل غربی کارون، در کنار پل نادری قرار گرفته و ساخت آن به سال ۱۳۱۳ باز می گردد. شیوه معماری ترکیبی از معماری سنتی و شیوه های مدرن می باشد. تزئینات ظریف کاشی کاری و آجرکاری نمای زیبایی با این بنا داده است.
ساختمان سه گوش در ابتدا سرپرستی بانک ملی بود و سپس در اختیار دانشگاه شهید چمران قرار گرفت. 
دانشگاه سه گوش در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است.
کاروانسرای معین التجار:
حاج محمد تقی خان معین التجار بوشهری، در زمان رونق بندر ناصریه (اهواز) یک کاروانسرا و یک بازار در این شهر بنا کرد.
بازار معین التجار در محدوده میدان شهدای اهواز همچنان فعال بوده و کاروانسرای وی در نزدیکی پل معلق، هم اکنون بازسازی شده و با معماری ویژه و چشم انداز منحصربفرد در ساحل شرقی کارون، از جاذبه های دیدنی شهر اهواز می باشد. 
کاروانسرای معین التجار در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است.
سرای عجم:
یکی از مکان های دیدنی و جاذبه های تماشایی اهواز، سرای عجم می باشد که در خیابان ۲۴ متری (آزادگان) قرار گرفته است. قدمت این بنا به دوره قاجاریه باز می گردد.
معماری سرای عجم بسیار خاص و دیدنی است. ستون های حجاری شده، در و پنجره های چوبی، آجرچینی  و ... فضای زیبا و دلنشینی  را در این بنا پدید آورده اند. 
خانه دادرس:
این بنا متعلق به دوره قاجاریه بوده و بسیار جذاب و دیدنی است. اطاق های خانه دادرس با درب و پنجره های چوبی، ستون های حجاری شده، و آجرچینی های بسیار زیبا تزئین شده اند.‌
خانه دادرس یکی از بناهای بسیار دیدنی اهواز است که در بازار عبدالحمید قرار دارد.

خانه ماپار (سفره خانه سنتی ماپار):
یکی از بناهای بسیار زیبا و منحصربفرد به جا مانده از دوره پهلوی اول، خانه ماپار است که در خیابان خوانساری جنوبی اهواز قرار دارد. نمای آجری، درب های چوبی و پنجره های رنگی، از ویژگی های منحصربفرد این بنای بسیار زیبا می باشند. 
خانه ماپار در سال ۱۳۸۰ مرمت شد و هم اکنون به عنوان سفره خانه سنتی پذیرای مهمانان در یک فضای آرام و دلنشین می باشد.
هتل قو:
این بنا که در خیابان خسروی اهواز واقع شده است، نخستین هتل استان خوزستان می باشد. بنا این هتل در اواخر دوره قاجار آغاز و در اوایل دوره پهلوی به پایان رسید و در سال ۱۳۳۰ به عنوان اولین هتل خوزستان آغاز به کار کرد.‌ ولی بعدها چندین بار تغییر کاربری داد و در سال ۱۳۴۷ به دلیل سیل گرفتگی تخیله و متروک ماند.
تزئینات بسیار ظریف کاشی کاری، معرق کاری، آجرکاری، گچبری، آینه کاری و سقف های پر نقش و نگار از ویژگی های این بنا می باشند که در فضایی سبز و پر درخت قرار گرفته است.
با آنکه بنای هتل متروک است ولی فضای سبز حیاط آن اکنون به عنوان رستوران آماده ارائه خدمات به مهمانان است.
هتل قوی اهواز در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است.
پل معلق:
پل معلق یا پل سفید یکی از نمادهای مهم شهر اهواز است که حدود صد سال از ساخت آن می گذرد. 
در تاریخ ۱۷ خرداد ۱۳۱۳ قراردادی بین ایران و یک شرکت سوئدی برای ساخت پل منعقد و در مرداد ۱۳۱۵ این پل افتتاح شد.
پل سفید اهواز که نخستین پل معلق کشور است در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است.
پل سیاه (پل پیروزی):
این پل قدیمی ترین پل اهواز، و اولین پل راه آهن ایران است که بر روی رودخانه احداث شده است.
پل سیاه اهواز سال ۱۳۰۸ احداث شد و نقش مهمی در پیروزی متفقین در جنگ جهانی دوم داشت، به همین دلیل پل پیروزی لقب گرفت. 
پل سیاه در محل سد ساسانی شادروان اهواز بنا شده است.
ایستگاه راه آهن اهواز، هشت بنگله و منازل بانک ملی:
ایستگاه راه آهن اهواز در سال ۱۳۱۷ افتتاح شد. معماری آن ترکیبی از شیوه های سنتی و مدرن است و تزئینات آن آجرکاری می باشد. 
در محدوده روبروی بیمارستان رازی هشت بنای قدیمی وجود دارند که هشت بنگله راه آهن نامیده می شوند. معماری آنها همانند دیگر بناهای آن دوره، آجری با شیوه سنتی و  تزئینات آجری کاری است.
علاوه بر این منازل قدیمی بانک ملی در محدوده امانیه، متعلق به همان دوران می باشند، ولی در آنها علاوه بر آجرکاری، از کاشی کاری در تزئین بنا استفاده شده است. 
این بناها جذابیت خاصی به محیط اطراف خود داده اند.
مجموعه ایستگاه راه آهن، هشت بنگله و منازل بانک ملی در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده اند.
آرامگاه علی بن مهزیار اهوازی:
علی بن مهزیار معروف به اهوازی، فقیهی صاحب نام و دانشمند و عالم بزرگ بود که سرپرستی بخشی از امور منطقه را بر عهده داشت. او به اهل بیت ارادت فراوانی داشت.
علی بن مهزیار از شاگردان برگزیده امام هشتم بود. علاوه بر این، او از محضر امام محمد تقی و امام حسن عسکری بهره برد.
علی بن مهزیار بیش از سی کتاب تالیف نموده است.
ولادت علی بن مهزیار در سال ۱۵۴ هجری قمری و وفاتش در سال ۲۵۴ هجری قمری رخ داد.
در سال ۲۰۱ هجری قمری در محل اقامت امام رضا (ع) در اهواز، مسجدی بنا کردند که بعد از مرگ علی بن مهزیار، او را در همان مسجد دفن کردند.
آرامگاه علی بن مهزیار در کنار پل سیاه اهواز قرار گرفته و از اماکن مذهبی پر بیننده اهواز می باشد.‌
جاذبه های طبیعی اهواز:
رود کارون 
کارون بزرگ‌ترین و پرآب‌ترین رود ایران، و با ۹۵۰ کیلومتر طول، طولانی‌ترین رود ایران است که سرچشمه‌ی اصلی آن زردکوه بختیاری در استان چهارمحال و بختیاری است.
رود کارون اهواز را به دو بخش شرقی و غربی تقسیم می کند. 
گشت و گذار در مسیر کارون با قایق یکی از تفریحات جذابی است که گردشگران را مجذوب خود می کند. رود کارون گنجایش آن را دارد که به مکانی تفریحی بسیار پررونقی تبدیل شود و میزبان گردشگران داخلی و خارجی باشد. 
رود کارون در سال ۱۳۸۹ در فهرست میراث طبیعی ایران به ثبت رسید. 
ساحل کارون با بلوارهای وسیع، فضای سبز دلنشین، رستوران ها و مکان های رفاهی متعدد، فضایی دلنشین برای گردشگران فراهم کرده است.‌
همچنین تماشای پل سفید اهواز از ساحل کارون چشم اندازی بی نظیر فراهم آورده تا گردشگران بتوانند از آرامش کارون و زیبایی طبیعت، همراه با پرواز مرغان آبی لذت ببرند.
علاوه بر این تماشای شب های پرستاره اهواز، یکی از جذاب ترین تجربیات گردشگران و مسافران به اهواز است.
آبشار مصنوعی پل هفتم:
طولانی ترین آبشار مصنوعی خاورمیانه، بر روی پل هفتم اهواز قرار دارد. این آبشار با نور پردازی بی نظیر بسیار تماشایی است. تماشای فروریختن آب های رنگین به کارون، هیجان دلنشینی را برای بینندگان آن به همراه دارد.
فواره های رنگی یکی از زیباترین جاذبه های دیدنی شهر اهواز می باشند.
پل طبیعت اهواز:
این پل که در انتهای کیان پارس قرار دارد، پارک دولت را به پارک لاله متصل می کند. این پل نمای بسیار زیبا و محیطی آرامش بخش دارد. پیاده روی بر فراز کارون بزرگ و تماشای شکوه آن همراه با صدای خروش آب و نوای پرندگان یک تجربه خاطره انگیز و به یاد ماندنی خواهد بود.
پارک ساحلی اهواز:
یکی از جاذبه های دیدنی شهر اهواز، پارک ساحلی است که همچون نواری سبز رنگ در امتداد کارون کشیده شده است. این منطقه به دلیل وجود تفرجگاه های متنوع از محبوب ترین پارک ها برای گذران اوقات فراغت است. 
دوچرخه سواری، والیبال، قایق سواری، بازی های دسته جمعی، از تفریحاتی است که در این مکان وجود دارند.
کشتی های تفریحی و اجرای موسیقی زنده، بر جذابیت این پارک افزوده است.
پارک کوهساران (بام اهواز):
یکی از پرطرفدارترین نقاط تفریحی اهواز، پارک کوهساران است که فضایی آرام و دلنشین برای گشت و گذار و پیاده روی است. این بر روی تپه ای باستانی قرار گرفته است که از فراز آن می توان چشم اندازی خیره کننده از اهواز را تماشا کرد. 
یکی دیگر از ویژگی های این پارک، وجودآرامگاه متعلق به ارامنه، کاتولیک‌ها و لهستانی‌ها و همچنین گوردخمه های زرتشتی در آن است.
تالاب بامدژ:
یکی از ارزشمندترین تالاب‌های ایران و از نقاط دیدنی اهواز تالاب بامدژ است که در ۴۰ کیلومتری شمال غربی اهواز قرار دارد و دارای دو زیستگاه آبی و خشکی و پوشش گیاهی غنی و ارزشمند بوده و محل زیست پرندگان گوناگون است. 
محیط تالاب بامدژ چشم‌انداز زیبا و بی نظیری دارد که می توانید در کنار آن ساعاتی را به استراحت بگذرانید و از تماشای طبیعت زیبا و آرامش آن لذت ببرید. 
بازارهای اهواز:
بازار عبدالحمید: 
این مرکز تجاری، قدیمی‌ترین بازار اهواز است که در خیابان نظامی یا نظری‌پور، بین خیابان نادری و امام خمینی قرار دارد. کاروانسرای شیخ خزعل متعلق به اواخر دوره قاجاریه در این بازار قرار دارد. این بازار زمانی بازار اصلی و مرکز خرید شهر بود. قدمت بازار عبدالحمید  به بیش از یک قرن می‌رسد. 
بازار کاوه :
بازار کاوه متعلق به دوره پهلوی است و علاوه بر تره بار و مواد غذایی و دریایی، سوغاتی‌های اهواز را هم می‌توان از آنجا بخرید. ماهی و میگوی تازه، کلوچه، خرما، رطب، شیره‌ خرما، ارده، حلوا شکری و حلوا ارده و انواع ترشیجات اجناسی هستند که به‌وفور در این بازار پیدا می‌شود. 
بازار فلافل اهواز:
بازار فلافل اهواز در خیابان انوشه، محله‌ لشکرآباد قرار دارد. این بازار مرکز فروش فلافل در شهر اهواز است و در سراسر ایران شهرت دارد. تمام مسافرینی که به اهواز عزیمت می کنند، از این بازار بازدید می کنند. اگر جزو افرادی هستید که عاشق فلافل هستند، حتما و حتما بخشی از سفر خود را به بازدید از این بازار و تست کردن فلافل‌های آن اختصاص دهید.
بازار امام، خیابان نادری (سلمان فارسی)، مرکز خرید زیتون و مراکز خرید کیانپارس از دیگر محل های خرید مهم اهواز می باشند.
سوغات اهواز :
خرما، ارده، شیره خرما، بامیه، انواع حلوا و کلوچه، 
ادویه جات، و ...

برچسب ها : اهواز کارون بام اهواز خوزستان